mas093 bmp

czynności, przy wykonywaniu których brał on bezpośrednio czynny udział. Sprawa wiana była wśród nich najważniejszą.

Przeprowadzona rekonstrukcja układu z roku 1042 pozwala na całkowite wyjaśnienie „dylematu Linniczenki”. Spośród dwóch aktualnie istniejących w Polsce państw, których przeznaczeniem była walka aż do zagłady jednego z nich, Jarosław zdecydował się poprzeć to, które orientacją swą zwrócone było ku zachodowi i godziło się na cesję Ja-ćwieży, Podlasia i Przemyśla z myślą o odzyskaniu Śląska i Pomorza. Państwo Miecława* z ośrodkiem w Płocku, gotowe do rezygnacji z odległego Śląska, zawzięcie natomiast broniące swego stanu posiadania wśród Bałtów i na wschodnich rubieżach głównej swej dzielnicy —• Mazowsza, byłoby w razie zwycięstwa swych ogólnopolskich dążeń nieprzyjaznym sąsiadem Rusi. Jarosław interweniował więc nie w sporze między centralistycznym ośrodkiem piastów-^J«łrirn ą fJ7ipTrW^rńwymV <;pparatystami_] jak “przyjmowali to Tanniczenko, Hruszewski i Mawrodin, nie mogąc wytłumaczyć dziwnego wyboru kijowskiego księcia, lecz w. walce między dwiema równorzędnymi organizacjami państwowymi o aspiracjach ogólnopolskich, z których jedna tylko godziła się na ustępstwa terytorialne i w przyszłości dawała rękojmię przyjaznych stosunków z jego państwem, mając przed oczyma rewindykację obszarów straconych na zachodzie. W tej sytuacji wybór Jarosława był całkowicie trafny i zgodny z interesami jego kraju. „Dylemat Linniczenki” da się rozwiązać tylko w razie przyjęcia ogólnopolskiej hipotezy państwa Miecława; układ Rusi z państwem Kazimierza i jego realizacja w postaci wyprawy z 1047 r. stanowią zatem dodatkowy argument na korzyść tej właśnie hipotezy.

J

WOJNA DOMOWA W POLSCE

Bez względu na przyszłe korzyści, jakie z układu z Rusią obiecywał sobie Kazimierz, w momencie jego zawarcia był on dla niego przede wszystkim zabezpieczeniem zagrożonego panowania. „Grave periculum” towarzyszyć musiało Mieszkowicowi nieustannie w pierwszym okresie jego powtórnych rządów. Przewaga wojskowa rywala była oczywista i można uważać za pewne, że w roku 1042 większe szanse na dokonanie zjednoczenia kraju miało egzystujące od kilku lat państwo Miecława niż świeżo dopiero powstałe państwo Kazimierza. Nadzieja tego ostatniego tkwiła w po-mocyzewnętrznej. Układ z Rusią powstać musiał wśród ciężkich walk, w których Miecław „armis et insidiis” zmierzał konsekwentnie do usunięcia Kazimierza z kraju, a pomoc niemiecka ze względu na wojnę węgierską nie mogła wchodzić w rachubę. Perspektywy zwierzchnictwa nad. Węgrami usunęły w polityce cesarstwa sprawę polską na drugi plan; zapewniwszy Kazimierzowi pokojem ratyzbońskim terytorialne oparcie w kraju, Henryk ni pozostawiał obecnie swego protegowanego własnym siłom, nie rezygnując zresztą ze swych kompetencji suzerena wobec polskiego księcia.

W tej sytuacji zwrot ku Rusi był doskonałym posunięciem dyplomatycznym Mieszkowica, zmieniającym gruntownie jego położenie. Obaj nowi sprzymierzeńcy zacieśnili swój luźny dotychczas kontakt, poręczając sobie wspólne prowadzenie wojny aż do złamania państwa Miecława. Książę mazowiecki stanął wobec kompletnego zaniku perspektyw na zwycięstwa Z krytycznego położenia wybawił go jednak nadciągający konflikt rusko-bizantyjski.

Właśnie w stosunkach Kijowa z Konstantynopolem widzę przyczynę faktu, że do wyprawy z. 1047 r. nie doszło, już w roku 1042 albo 1043. Od tej też chwili rozpoczyna się interesująca gra dyplomatyczna, z jednej strony między Rusią

187