img052

116 I. frnlbiMMU 9 k9niMt' ittctowij

o--

ł<    /

ot = ffO°

i

cx = 60°

a--60°

Rys. 3.67. Przebiegi napięć i prądów w jednofazowych układach .prostownikowych mostkowych: a) układ symetryczny; b) i c) układy półsterowane    ^

li. 9nifa*hk*fki łttrawmu

worach, to otrzymuje się następujące zależności na wartości średnie prądu i napięcia wyprostowanego

«+«,

/    _ i    _si

^{Ial Ia2} R    2 nJ

sin a>t d(ot = -ĘJp? (cos o^+cos a₂) KZ%

(3.144)

Id = hi +1*2 = ^XJ-£~ (cos ai+cos a₂) U_d = —— — (cos a_x +cos a₂)

(3.145)

(3.146)

W szczególnym przypadku, gdy jeden z zaworów jest sterowany a drugi niesterowany (a₂ = 0), wartość średnia napięcia wyprostowanego wyrazi się wzorem

=£?!(l₊cosa₁)    (3.147)

K

Ze wzoru (3.147) wynika, że pełny zakres zmienności napięcia wyprostowanego uzyskuje się przy regulacji kąta wysterowania zaworu w granicach od m 0 do «! = 180°. W układzie symetrycznym natomiast, gdy obciążenie jest w znacznej mierze indukcyjne, dla uzyskania pełnego zakresu zmienności napięcia •wyprostowanego, wymaga się regulacji kąta a w granicach od 0 do 90°.

Oprócz układu przedstawionego na rys. 3.66 praktyczne zastosowanie znalazły jeszcze układy mostkowepółsterowane (niesymetryczne) — jednofazowy (rys. 3.67) i trójfazowy (rys. 3.68). W układach tych stosuje się w jednej gałęzi mostka zawory sterowane, natomiast w drugiej gałęzi — zawory niesterowane. Zaletą układów mostkowych półsterowanych jest to, że wymagają one mniejszej, w porównaniu z układami symetrycznymi, liczby zaworów sterowanych oraz powodują zmniejszone zapotrzebowanie mocy biernej z sieci prądu przemiennego. Lepszy współ* czynnik mocy układów niesymetrycznych wynika z porównania przebiegów prądU pierwotnego transformatora układu symetrycznego i układu niesymetrycznego (rys. 3.67). W układzie symetrycznym czas trwania półfali prądu liniowego jaót równy X_t — %, podczas gdy w układzie niesymetrycznym —Aj = n—a. Stąd tel podstawowa harmoniczna prądu jest mniej opóźniona względem napięcia w układne niesymetrycznym.

Zauważmy, opierając się na przebiegach czasowych napięcia wyprostowanego, podanych na rys. 3.63, 3.67 i 3.68, że układy niesymetryczne zachowują się podobnie jak układy z diodą zerową, ponieważ w obu przypadkach napięcia wyprostowane chwilowe nie przyjmują wartości ujemnych. Z kolei układy niesymetryczne różnią się tym od układów z diodą zerową, że prąd rozładowania indukcyjnośd odbiornika płynie poprzez szeregowo połączone zawory — niesterowany i sterowany.

Jak już powiedziano (rozdz. 3.1), układ mostkowy można uważać za połączenie szeregowe dwóch jednostek komutacyjnych. Biorąc pod uwagę, że mostek