porównawcza030 bmp

STANY ZJEDNOCZONE AMERYKI

1. Informacje ogólne

Stany Zjednoczone Ameryki obejmują obszar prawie 10 min km². Państwo jest podzielone na 50 stanów i kilka terytoriów zamorskich (Porto Rico, Wyspy Dziewicze, Guam, Samoa). Liczba ludności przekracza 250 min, w tym znaczny jest odsetek ludności napływowej z całego świata, a zwłaszcza z Ameryki Łacińskiej. W etnicznej mozaice biali zajmują zdecydowanie pierwsze miejsce - 77,6%, czarni - 11,4%, ludność tubylcza (Indianie) - 0,7%, latynoamerykańska - 7,6%, Azjaci i mieszkańcy wysp Pacyfiku - 2,7% (por. US Bureau.., 1991).

Rozwarstwienie społecznejest znaczne. Najuboższymi warstwami są mniejszości kolorowe: 30,7% wszystkich czarnych oraz 26,7% pochodzących z Ameryki Łacińskiej żyje w ubóstwie. Ich zarobki w skali rocznej nie przekraczają 7372 $ na rodzinę (por. Valverde, 1995, ss. 1033-1034).

2. System oświaty

Najważniejszymi celami oświaty amerykańskiej na 2000 r., w świetle deklaracji prezydenta i gubernatorów (1990), są:

•    kształcenie wszystkich dzieci i młodzieży zdolnej do nauki,

•    upowszechnienie szkolnictwa średniego (90% grupy wieku ma zostać przynajmniej absolwentami szkoły średniej),

•    podniesienie poziomu nauczania języka angielskiego, matematyki, nauk przyrodniczych, historii i geografii, by absolwenci szkół byli dobrze przygotowani do wypełniania ról społecznych i zawodowych,

•    uczniowie amerykańscy mają zdobyć I miejsce w badaniach porównawczych osiągnięć szkolnych w naukach przyrodniczych i matematyce,

•    każdy dorosły Amerykanin będzie miał wiedzę i umiejętności wystarczające, by osiągnąć sukces w globalnej gospodarce XXI wieku i być przy tym obywatelem, który będzie znał dobrze i respektował swoje prawa i obowiązki,

•    amerykańska szkoła będzie wolna od narkotyków i gwałtów (por. Valverde, 1995, s. 1041).

ChmlCteryStyCTtli C&Cł\l    SlUerylcańsiciej jest sicrajria decentraliza

cja . W kierowaniu systemem oświaty biorą udział władze stanowe i lokalne. Rząd Federalny ani nie kontroluje, ani nie finansuje oświaty, Tak stanowi Konstytucja (por. Internet, 77).

wtacize rederalne są odpowiedzialne za tworzenie prawnych regulacji w obrębie oświaty, dotyczących przede wszystkim mniejszości narodowych oraz niepełnosprawnych. Wspierają również badania naukowe dotyczące edukacji. Nie ma więc w USA systemu oświaty publicznej, zarządzanego centralnie. Nie oznacza to jednak, że Rząd Federalny nie interesuje się oświatą. Władze wykonawcze, ustawodawcze i sądownicze Rządu Federalnego aktywnie uczestniczą w tworzeniu polityki oświatowejfdotyczącej np. segregacji rasowej, alokacji pieniędzy na oświatę uwzględniającej potrzeby różnych środowisk, dostępu do oświaty dzieci z rodzin biednych, dzieci upośledzonych fizycznie lub umysłowo.

Za poziom oświaty odpowiadają przede wszystkim władze stanowe. W praktyce jednak poszczególne stany przekazują znaczny zakres uprawnień władzom lokalnym (radom szkół lokalnych). Rady te kierują szkołami w sposób bezpośredni lub zlecają nadzór nad szkołami odpowiednim agencjom zwykle powołanym do tego celu. W 1991 r. było ponad 15 tys. takich rad w całym kraju. Każda rada może tworzyć oddzielny system szkół lokalnych.

Oprócz szkół publicznych istnieje dobrze rozwinięty system szkół prywatnych obejmujący ponad 30 tys. szkół różnych szczebli (por. Valverde( 1995, TT034).

Struktura systemu oświaty

We wszystkich stanach oświata jest wolna od opłat w ramach obowiązku szkolnego (6/7-16/18 lat). Wiek obowiązku szkojnego bywa-nteny pawat w obrębieAego, samego stanu; Na przykład w stanie Nowy Jork obejmuje grupę wieku 6-16 lat, ale w samym Nowym Jorku i Buffalo został przedłużony do 17 lat. Rok szkolny w całym kraju wynosi 178 dni, a przeciętne trwanie lekcji - 5,4 godz. dziennie.

W większości stanów szkoła podstawowa obejmuje dzieci w wieku 6—11 lat. W niektórych rejonach szkolnych szkołą średnią dzieli się na klasy niższe i wyższe, w innych nie ma podziału, choć np. istnieją szkoły pośrednie (middle schools) dla grupy wieku 10-13 lat i ukończenie ich prowadzi do wstępu do wyżs^ęh klas szkoły średniej ogólnokształcącej, trykającej 3-4 lątą.jŚ_rednie szkolnictwo zawodowe ma podobną strukturę jak iime~śżkóły~

iąo

"V