Wstęp ............................................... 3
Rozdział I. Partie polityczne w prawie.................... 5
1. Z historii zjawiska jutydyzacji partii politycznych 5
2. Polskie doświadczenia z ustawodawstwem
0 partiach politycznych ....... 9
3. „Wyborcze” znaczenie ustawy o partiach
! politycznych z 1997 roku .................. 13
Rozdział II. Pierwsze polskie doświadczenia z demokratycznym
prawem wyborczym......................... 17
.■'I. Geneza przemian ustrojowych 1989 roku...... 17
2. Idea pluralizmu politycznego w pierwszych
wyborach parlamentarnych ................. 24
3. Problem upartyjnienia wyborów samorządowych
1 prezydenckich .......................... 29
Rozdział III. Ewolucja systemu wyborczego III RP .......... 37
1. Zarys historii najnowszej parlamentarnego prawa
wyborczego ............................. 37
2. Reguła dzielenia mandatów a interesy wyborcze
partii politycznych ........................ 51
3. Prawo wyborcze w dyskusji publicznej
lat 2000-2001 ............................ 55
Rozdział IV. Ustrojowe znaczenie prawnej regulacji finansów
1. Polskie doświadczenia z finansowaniem partii
politycznych............................. 60
2. Nowe zasady finansowania wyborów i partii
politycznych............................. 71
3. Dochody polskich partii — regulacje prawne
a praktyka............................... 76
/ukończenie .......................................... 84
bibliografia.................... 86
Zjawisko instytucjonalizacji partii politycznych w Polsce jest stosunkowo młode. Nabrało ono znaczenia zwłaszcza w III RP, kiedy Polska musiała na nowo oswoić się z pluralizmem politycznym i zbudować od podstaw demokratyczną scenę polityczną. Tworzono w tym celu podstawy prawne do rejestrowania i funkcjonowania partii politycznych na zasadach pluralizmu i równego prawa każdej z nich do zabiegania o poparcie obywateli, niezbędne do osiągnięcia wpływu na władzę i podejmowane decyzje polityczne.
Dziś już nikt nie kwestionuje faktu, że partie polityczne są stałym i koniecznym uczestnikiem sprawowania rządów w państwie. Aby mogły te rządy sprawować, muszą uzyskać poparcie społeczeństwa podczas wyborów powszechnych — spełnienie tego warunku jest konieczne, gdy mamy do czynienia z państwami o ustroju demokratycznym. Do tego, aby wybory mogły zostać uznane za demokratyczne, muszą spełniać określone prawem wymogi i odbywać się w oparciu o szczególną procedurę wyborczą ustanowioną przez prawodawcę.
Celem mojej pracy jest wskazanie na związki między funkcjonowaniem i działalnością partii politycznych a kształtem prawa wyborczego w Polsce. Poddałam analizie, czy i w jakim stopniu kształt ustaw ordy-nacyjnych może zależeć od interesów ugrupowań politycznych oraz na ile forsowane przez dane partie postanowienia ustaw mogą mieć wpływ na wynik wyborów.
Literatura naukowa związana z tematem jest bogata, chociaż większość wypowiedzi na ten temat ukazuje się w postaci artykułów publikowanych w czasopismach prawniczych. Oprócz literatury z zakresu prawa konstytucyjnego bardzo przydatne przy pisaniu tej pracy okazały się publikacje firmowane przez politologów i socjologów, dzięki czemu uzyskałam różnorodność ujęć, ocen i refleksji teoretycznych dotyczących problematyki wyborów i partii politycznych. Szczególną wartość przy opracowywaniu