sc0004

68

i w każdym państwie na świecie. Bieda ta rośnie, a ilość jej niepokoi. Dotyka ona coraz większej ilości Polaków. Ostatnie badania OBOS wykazały, iż ponad 5,5 min Polaków żyje w biedzie; z tej ilości osób co druga nie ma ukończonych 19 lat, zaś co czwarta rodzina w 2000 r. skorzystała z pomocy społecznej. Istnieją miliony biednych i rzesze bogatych. Coraz częściej mówi się o dziedziczeniu ubóstwa.

Wprowadzenie do konstytucji zasady sprawiedliwości społecznej oznacza przyjęcie koncepcji państwa nie opiekuńczego; państwa nie chroniącego w pełni własnych obywateli przed różnego rodzaju zagrożeniami społecznymi i socjalnymi.

Z punktu widzenia prawnego, zasada ta jest obowiązującym prawem i stanowi klauzulę programową państwa. W praktyce zasadę tę należy przede wszystkim wiązać z prawami człowieka, u podstaw których znajduje się prawo do godnego życia, prawo gwarantujące godny byt dla każdego, zaś państwo nie może rzec się podstawowych funkcji socjalnych pomimo, iż nie aspiruje już do roli opiekuńczej. Mimo iż w 1995 r. Polska na forum międzynarodowym zobowiązała się do ograniczania skali ubóstwa, to dopiero w połowie 2000 r. został opracowany rządowy program walki z biedą.

Biedę w Polsce wyznaczają trzy granice. Pierwsza to minimum egzystencji wynoszące niewiele ponad 250 zł miesięcznie na osobę - to najniższa wielkość pozwalająca zaledwie w części na zaspokojenie tylko najniezbędniejszych potrzeb. Druga - to granica ubóstwa, która kończy się na około 300 zł miesięcznie na osobę i trzecia - minimum socjalne.

To właśnie w kontekście praw człowieka daje się wyprowadzić z zasady sprawiedliwości społecznej zobowiązanie państwa do zagwarantowania każdemu przynajmniej minimum socjalnego. Minimum socjalne to kategoria społeczno-ekonomiczna; to pieniężny wyraz społecznego minimum spożycia, obejmującego nie tylko dobra i usługi zaspokajające podstawowe potrzeby biologiczne, konieczne do utrzymania człowieka w zdrowiu i zdolności do pracy (czyli zagwarantowanie minimum egzystencji), ale także jest to również pokrycie potrzeb socjalnych, których zaspokojenie uważa się za społecznie niezbędne.

Przy ustalaniu poziomu minimum socjalnego uwzględnia się normy spożycia oraz tradycje kulturowe społeczeństwa. Koszyk minimum socjalnego zawiera zestaw towarów i usług obejmujący: żywność, odzież i obuwie, koszty utrzymania mieszkania i jego wyposażenia, ochronę zdrowia, wydatki na edukację, kulturę, wypoczynek, transport, łączność i środki higieny osobistej oraz 10% rezerwę finansową. Oznacza to, iż minimum socjalne to takie dochody, które pozwalają zaspokoić potrzeby biologiczne, społeczne i kulturalne na poziomie uznanym za społecznie niezbędnym. Według

canych C sferę nie< Minir oomiaru szego m 3odatkó\ W Pc 1981 r. f 1 marca wartości miesięcz 1400 zł. □rzekroc "iesięcz gosDC Od rr czenia s ednostk oracy. M ceputati W m socjalne wnosić i Zasai nie mog oostępo zasady s sądown Kons ^realizacj aodkreś wstąpi ch poni

2,4. Za

działalni

rynków*

oodarki