W wyniku dynamicznego rozwoju handlu morskiego i coraz większej ilości przewożonych ładunków przez duże statki oceaniczne, armatorzy zmuszeni byli do budowy mniejszych statków dowozowych tzw. „coasterów” - czyli statków żegjugi przybrzeżnej, których zadaniem jest dostarczanie małych partii ładunkowych do niewielkich, nierzadko śródlądowych portów W całej Europie, a w szczególności w państwach skandynawskich, przez ostatnie dziesięciolecie powstało bardzo dużo nowoczesnych zakładów przemysłowych usytuowanych w miejscach niedostępnych dla dużych statków oceanicznych, co spowodowane jest znacznym ograniczeniem głębokości toru wodnego, a produkcja wymaga ciągłej wymiany towarowej pomiędzy dużymi portami bazowymi w relacjach ex-port-import. Z racji swoich parametrów technicznych kabotażowce mogą także zawijać do licznych portów tzw. „pływowych” - szczególnie rozpowszechnionych na Wyspach Brytyjskich i rejonie Zatoki Biskajskiej - gdzie przy małym zanurzeniu, po odpływie wody osiadają na dnie, a kiedy następuje przypływ „od-klejają” się od dna i przy odpowiednim stanie wody mogą opuścić port.
Największe floty' „coasterów” posiadają armatorzy niemieccy, holenderscy oraz skandynawscy. Ich jednostki pływają również w basenie Morza Śródziemnego i Czarnego-
Żegluga śródlądowa uprawiana statkami morskimi rozpowszechniona jest także poza krajami Europy Zachodniej (Holandia, Niemcy, Belgia) m.in.: w Rosji, a statki typu: VOLGO-BALT, AMUR, VOLGODON, budowane były z myślą o przewozie ładunków w głąb terytorium Rosji rzeką Wołgą, łącząc Morze Bałtyckie z Morzem Kaspijskim i Czarnym.
Ze względu na rejony pływania, w znacznej części kabotażowce obsługiwane są w całości przez polskie załogi. Jednakże, ostatnimi czasy, można zaobserwować tendencję zastępowania Polaków marynarzami z Litwy', Rosji, Ukrainy, Bułgarii i Rumuni. Zapewne nie jest to spowodowane brakami kadrowymi, a raczej względami finansowymi, zwłaszcza jeżeli chodzi o kapitanów, mechaników i starszych oficerów.
W związku z tym, iż większość agencji załogowych posiada w swoich ofertach pracę dla marynarzy i oficerów na tym typie statków, przyjrzyjmy się bliżej jej specyfice.
Generalna charakterystyka coasterów
Coaster (z ang. statek żeglugi przybrzeżnej, kabotażowiec) - są to jednostki o długości do 100 m i nośności nie-przekraczającej 3000 - 4000 ton. Jedną z charakterystycznych cech kabotażowców jest mostek nawigacyjny umieszczony na tzw. kurzej stopce, składane maszty radarowe i dziobowe (ze względu na przepływanie pod licznymi mostami) oraz małe zanurzenie (max do 5-5,5 m), co umożliwia żeglugę śródlądową np.: do największego europejskiego portu śródlądowego Duisburga. Są to kabotażowce przystosowane do żeglug rzeczno-morskiej, natomiast statki wyposażone w stalą nadbudówkę obsługują porty, do których dostęp nie wymaga pokonywania trudnych akwenów ograniczonych mostami. Kolejną cechą coasterów jest jedna długa ładownia (typu box shaped) na starszych typach statków posiadająca wręgi, a na nowszych jest w formie płaskich powierzchni, co znacznie poprawia komfort resztkowania ładunku oraz mycia. Na wielu jednostkach ładownia dzielona jest poprzez przestawiane grodzie tzw. „bulkheads”, które tworzą przedziały ładunkowe umożliwiające przewóz kilku różnych partii ładunków. Grodzie
15
THE MARITIME WORKER • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2007