stolarstwo
3

12 —

mocniejsze i w większych kłodach od iunych gatunków. Przyjmuje ludną politurę i bejcę, szczególniej czarną: wtedy do hebanu się zbliża. Mało się kręci, lecz podlega dość robactwu, i niełatwo się łupie.

20.    J.abłoń (ł. Pyrus malus, n. Apfdbaumholz, fr. pom-mier). Daje drzewo twardsze i ciemniejsze od poprzedniego, zresztą do niego bardzo jest podobne. Najlepsze drzewo pochodzi z jabłoni dzikiej.

21.    Ś li wina (ł. Prunus clomestica, n. Zwełschkenbaurnhol P/iaumbanmhoh, fr. prunier). Podobne do poprzednich, lecz ciemniejsze od nich, często z żyłami fioletowemi, szczególniej przy rdzeniu. Kolor piękny naturalny tego drzewa, z czasem ciemniejący, podwyższyć i utrwalić można, gotując je w wodzie wapiennej z ługiem mydlarskim zmieszanej. W drzewie tern często znajdują się rysy ukryte. Najlepsze pochodzi ze śliw dzikich.

22.    Wiśniowe drzewo (ł. Cerasus tudyaris, n. Kirsch-baumhoLz, fr. ceruiur). Żóltawo-czcrwonawego koloru, z cienine-mi pasami i dość widoczncmi słojami. Kolor drzewa tego z czasem blednieje, jeżeli przez napojenie drzewa wodą wapienną nie będzie utrwalony. Drzewo wiśni gronowej (1'raubeukirsche) ma piękne żyły, wiśni zaś mahaleb, pod nazwiskiem drzewa św. Łu-cyi znane, w stanie świeżym odznacza się nieprzyjemnym zapachem, który z czasem w znośny się zamienia. Drzewo wiśniowe w suchości jest trwałe, łupie się dobrze, i przyjmuje łatwo politurę. Przez bej .-owauie na kolor mahoniowy, bardzo do mahouiu podobnem się staje. Za granica często namebbsię używa. W drzewie tein przejścia z białego bielu do brunatnego rdzenia, są często bardzo piękne.

23.    Cisowe drzewo (ł. 7'a.ms burala, n. Judcnholz, Ki-beubanmholz, fr. ij). Brunatno - czerwonego koloru, z pięknemi ciemniejszemi lub jaśniejszemi prążkami i białym biciem. Im jest starsze, tern ciemniejszo. Drzewo ścisłe, twarde, ale kruche, często sękami przerosło, przyjmuje ładna politurę; ale nawet z pod hebla jest błyszczące i piękne. Bejcę czarną dobrze przyjmuje. Używa się do oprawy ołówków. Mazer używa się na fornery, które, jak również i fornery gładkie z tego drzewa, zanurzone w wodzie przez kilka miesięcy, nabierają koloru purpurowo-iioletowe-go. Na czarno farbowane, heban może zastąpić.

2-1. Bukszpanowe drzewo (ł. Hu.eus sempcrcirens, n. Ihiclishamnlioli, fr. 6mV), z południowej Europy, w dość grubych kłodach się otrzymuje. Blado-żółtego koloru, ścisłe, twarde, o drobnych słojach. Ź drzew europejskich jest najcięższe. Używane jest szczególniej przez tokarzy i na instrumeuta. Przy korzeniu znajdują się narośle, dające bardzo piękny i poszukiwany mazer. Łatwo się poleruje, ale prędko blask traci; dla swej ścisłości, także źle się nasyca kolorem, i niedługo go zatrzymuje. Najlepszy bukszpan pochodzi z Kaukazu i ze Smyrny: jest on bez plam, żył i bez sęków.

25.    Bez czarny (ł. Sambucus nigra, n. Hollunderholz, fr. sureau), daje drzewo ścisłe, dość twarde, żółtawego koloru, głównie przez tokarzy używane. Z korzeni otrzymuje się piękny mazer, często na główki do fajek używany.

26.    Bez lilak (ł. Syringa vulgaris, n. Fliederholz, Spa-nisch-hollunderhols, fr. Mas), ma drzewo żółtawego koloru; ze starych pni z fioletowcmi żyłami, które po przeciągnięciu słabym kwasem siarczanym lub salctrzanym, stają się purpurowo-czer-wonemi, ścisłe, twarde i mocne; szczególniej na fornery i do robót wykładanych czyli do inkrustacyi używane.

27.    Jarzębina (ł. Sorbus aucuparia, xi.Vogelbeerholz, v. Pberesehenhotz, v. Kibisehlwlz, u. Maasberholz, fr. sorbier). Dochodzi czasem do dwóch stóp grubości. Drzewo z niej jest białawe, niekiedy brunatnawe, ku środkowi pnia z cicmncmi żyłami, ścisłe, dość twarde , szczególniej na tarcic wytrzymałe, dobrze się poleruje, na narzędzia wyborne. Ścinać jarzębinę należy w zimie, bo inaczćj prędko gnije.

28.    Bcrestkowe czyli brzekiniowe drzewo (ł. CV«-laegus torminulis, u. Atlasbeer/iolz, Arlesbeerholz, Klsebeerholz, fr. alowliier). Z młodych drzew żółtawe, ze starych czerwonawe lub ezerwono-brunatne, ze ścisłą tkanką, twarde i mocne; przyjmuje łatwo politurę-, mało się kręci, lecz bardzo podlega robactwu. Ze wszystkich drzew krajowych najmniej łupkic, na formy, części maszyn i śruby doskonałe.

29.    Głożyna (ł. Fyrus aria v. Cralaegus aria, n.Mehlbeer-

baumholz, fr. alizier), daje drzewo żółtawego koloru, ku rdzeniowi z brunatnemi żyłami, ze ścisłą długowłóknistą tkanką, mocne, do poprzedzającego bardzo podobne, lecz od niego ściślejsze, i równie użyteczne.    i

30.    Głóg (ł. Cralaegus o.ryaeantha, li. Weissdarnholz, fr. au-b&pine v. epine.-blanche), dorasta niekiedy do ośmiu cali grubości pnia, i wydaje drzewo bardzo twarde, ścisłe, sprężyste, brunatnawe, z brunatnemi żyłami przy rdzeniu, z mało widoeznemi słojami i błyszczkami; na oprawy do narzędzi często używane.

31.    Dereniowe drzewo (ł. Cornus masmla, n. Kornel-kirschenholz, fr. coruouWcr), Żółtawego koloru z brunatnym rdzeniem , twarde, ścisłe, mocne, trudne do obrabiania, lecz dobrze się poleruje. Używane jest na zęby do kół, młotki drewniane, i tym podobne narzędzia.