stolarstwo8

chylenie dwóch linij nazywa sig itciosem czyli yicrunkiem (n. ye-UruiHj). Fig. 5 przedstawia ten przyrząd.

c) Wspornica yzemsowa, czyli tak nazwana kropjlada (kropjla-de), s łuży.do przyheblowania sztorców drzewa przy oklejaniu gzem-sów czyli tak nazwauem krepowaniu (uerkrdpjitny), a zarazem do nadania danemu kawałkowi drzewa potrzebnej długości. Składa sig ona z czworokątnej ramy, z poprzecznemi kawałkami na ucios ścigtcmi, z których jeden jest ruchomy, i za pomocą śruby przy-ciśnigty być może, gdy przedmiot do heblowania pomiędzy nie wsadzimy w ten sposób, aby go narówni z ramą oheblować można.

Ostatnie te trzy pomocnicze przyrządy stanowią, można powiedzieć, cześć dodatkową warsztatu, i do niego należą.

Drugim przyrządem do utrzymywania drzewa przy robocie, są tak nazwane:

2. Koziołki (n. Fiiyebócke), fig. G. — Służą one do umocowania desek znacznej długości, przy ich spuszczaniu, spajaniu czyli

fugowaniu, tojest heblowaniu dokła-dnem z kantu, dla zetknięcia szczel*-nego, np. przy robocie podłóg, opierzeń i t. p., lepiej i dogodniej, niż to na warsztacie być może. Koziołki te są do 2^:i/₄ stóp wysokie; składają się z nogi i dwóch pionowych słupków, połączonych z sobą w połowie wysokości poprzecznym kawałkiem drzewa, który je w odległości G do 7 cali od siebie utrzymuje. Na te poprzeczne kawałki dwócli koziołków stawiają sig deski do heblowania przeznaczone na kant,w przedział«, pomiędzy dwie inne proste i prosto z kantu zhcblowano deski; poczćm wszystko razem śrubami lub klinami się ściska. Koziołki stawiają sig od siebie w odległości odpowiedniej długości desek heblować sig mających, i dla zabezpieczenia od chwiania sig, łączą sig z sobą deską, na kant, w dolnej części wolnej, między słupkami zaklinowaną"

Do ściskania sklejonych przedmiotów, które sig pod ciśnieniem pozostawiają dopóki klej zupełnie nie wyschnie, ażeby sklejenie było silne i szpara jak najmniej widoczną, służą:

1) Prassy czyli tak nazwane szrauboki (n. preese, schraubbócke, fr. presse). Prassy używają sig wtenczas, gdy potrzeba skleić z sobą szerokie płaszczyzny, drzewa, np. fornery z drzewem ślepćm i t. p. Zwykle sąto czworokąte ramy, z czterech silnych drewnianych beleczek zrobione. P-rzez jednę z tych beleczek przechodzi cztery lub pięć drewnianych śrub (fig. 7). obracanych stosownym kluczem. Przedmiot skh jony kładzie się

pomiędzy dwie na wszy-stkie strony wystające deski, podsuwa się z niemi w otwór ramy, i ściska się śrubami jednostajnie, za pomocą listew pod końce śrub podłożonych. Doświadczenie przekonało, że w pras-sacli tak zbudowanych, górna beleczka, w której śruby są umieszczone, przy silniejszćm ściskaniu zwykle pęka, z powodu wielkich dziur,

jakie w niej na śruby zrobione być musza, a nadto przedmiot sklejony, szczególniej gdy jest długi, bardzo niedogodnie jest wsuwać z boku w otwór ramy. Dla usunięcia tych niedogodności, nowsze prassy tak są zbudowane, że górna ich belcczka zdejmowaną być może, przez co przedmiot sklejony można wkładać w prassę z góry. Poleczka ta górna suwa się w gniazdach, wyrobionych na częściach bocznych ramy, i może być utrzymaną w da-nem położeniu za pomocą dwóch obrączek żelaznych, do jej końców umocowanych, zahaczających o zęby wyrobione na żelaznych sztabach do boków prassy przybitych. Poleczka górna ma dla mocy znacznie większy wymiar na wysokość, aniżeli na szerokość, a śruby w niej są zwykle żelazne zamiast drewnianych, aby mogły być cieńsze, a zatem i dziury na nie mniejsze, dla nieosła-bienia drzewa.

2) Kleszcze czyli szraubcwingi (n. schraubziciwjen, fr. presse a maiń), służą do ściskania dużych luli małych przedmiotów, szczególniej niejednostajnej grubości, przy których prassy niedogodnemiby były. Kleszcze zwyczajne (fig. 8) składają się z trzech kawałków twardego drzewa, połączonych z sobą pod kątem prostym w kształcie klamry. Śruba drewniana z długą rękojeścią (spindcl), przechodząca przez koniec jednego ramienia, przyciska przedmiot sklejony o drugie ramię. Na szczególną uwagę zasługuje o ile możności silne złączenie z sobą trzech ramion kleszczy, które często, przy silnem ciśnieniu śrubą, rozchodzą się, szczególniej gdy są z sobą połączone tylko za pomocą narożnego zwidłowania czyli na ■•ulic (schlitz). Lepićj jest zatćm kawałek środkowy przedłużyć po za ramiona, i te ostatnie weń