P1090280

Znajomo^ kosztów Małych i kosztów zmiennych jest podntawą wadu decyzji w practbiębiorsiwic, takich jak:

•    Ho natęży wytworzyć wyrobów, aby pokryć koszty zmienne i koszty stale,

•    £lc natęży wytworzyć wyrobów, aby zapewnić przedsiębiorstwu określona kwotę zysku,

•    o ile należy zwiększyć wielkość produkcji, aby obniżyć koszty jednostko* we i osi.|gn>jć zakładany przyrost zysku.

•    czy dci osiągnięcia pożądanego wzrostu wielkości produkcji należy zakupie dodatkowe maszyny i urządzenia produkcyjne, czy nic,

•    jaki system płac należy zitstosować dla kierownietwa przedsiębiorstwa, które systematycznie zwiększa rozmiary produkcji.

Rozpatrując podział kosztów na stale i zmienne, należy uwzględnić następujące kwestie:

•    czynnik czasu,

•    przedział wielkości produkcji.

•    sposób ujęcia kosztów (koszty całkowite « koszty jednostkowe).

Podział na koszty stale i koszty zmienne zależy od przyjętego horyzontu czasowego. W bardzo krótkim okresie wszystkie koszty są w zasadzie stałe. Natomiast w długim okresie wszystkie koszty podlegają zmianom. Istotny wpływ na omawiany podział kosztów ma przyjęty przedział wielkości produkcji. Kiedy nic osiągnie się minimalnej wielkości produkcji lub przekroczy się wielkość maksymalną, to wtedy podział na koszty stale i koszty zmienne może nic odpowiadać istocie tych kosztów. Mówiąc o kosztach stałych i o kosztach zmiennych, musimy odróżnić koszty całkowite i koszty jednostkowe. Zachowanie się kosztów całkowitych i kosztów jednostkowych, zarówno stałych, jak i zmiennych, jest krańcowo odmienne w przypadku zmian wielkości produkcji.

Jeżeli weźmiemy pod uwagę koszty stałe, to całkowite koszty stale są niezależne od zmian wielkości produkcja, natomiast jednostkowe koszty stale ulegają zmianom. Jednostkowe koszty stale maleją, kiedy produkcja rośnie, a rosną, kiedy produkcja spada. Zależność tę obrazują dane tablicy 3J. i graficznie schemat 3.4.

Tablica 33, Rozmiary produkcji I koszty stale

I	Produkcja (W HZt.)	Całkowite koszty stale j (wzl)	Jednostkowe koszty stale I (w zi)
	10	«»	60
	20	600	30
	40	600	15
l	60	600	»o _JS

Schemat 3,4, /.uchowanie Mę kosztów Małych w niletno&d ad wielkaict produkcji

s	i	1
I	1	\
1'	-———,—^	k
		1
	w«aośc	'HOak
	prcduLcii	fraMKfi

Koszty zmienne natomiast reagują na zmiany wielkości produkcji w ujęciu kosztów całkowitych. Rosną, kiedy produkcja wzrasta, i maleją, kiedy produkcja spada. Jeżeli koszty zmienne podlegają proporcjonalnym zmianom w stosunku do zmian wielkości produkcji (w praktyce jest to przypadek najczęściej spotykany), wówczas jednostkowe koszty zmienne są stale. Zachowanie sic kosztów zmiennych przedstawiają dane tablicy 3.4 i graficznie schemat 33.

Tablica 3.4. Rozmiary produkcji l koszty zmienne

Produkcja (wszt.)	Całkowite koszty zmienne (WZJ)	JcdntKikowc koszty zmienne 1 (w zł)
10	ioo	60 - -
2p	1 200,	60
40	2 400	«)
	3600	60

Schemat 3.5. Zachowanie się kosztów zmiennych w zalciooSd od zmian wielkości produkcji

63