IMAG0801 (4)

LXIX

w rozprawie z 1818 r. pt,: Opinia pedagogiczna o klasach 'szkolnych oraz ich przekształceniu,

Nie na tym jednak kończą się zasługi Herbartą dla. pedago*-giki. Mówiłem dotychczas o jego poglądach pedagogicznych. Jednakże większą bodaj wartość od nich ma to, że Herbart przez całe życie pracował nad tym, aby z pedagogiki, która przed nim stała na poziomie publicystyki, zrobić możliwie ścisłą naukę. Warto sobie uświadomić, co Herbartowi zawdzięczamy w tej dziedzinie. Sądzę, iż da się to sprowadzić do następujących sześciu punktów:

taih W przytoczonym w niniejszym tomie Wstępie db-'peda>-i gogiki ogólnej/ zwrócił on uwagę na to, że pedagogika hia „swoje rodzime pojęcia” i swój „samodzielny sposób myślenia*’, dzięki czemu ma dane, aby się stać „ośrodkiem własnego zakresu ba-

k ' 2. Zwalczał w dtyce antynaukowy indeterminłzm idealisty®-’ iwynb fidogofów InfemiecMch wykazując, że wychoWańŁćlh możną Merować tylko/, wńńrczas, 'gdy jest ono procesem podlegającym, prawu przyczynowośei, a więc - zdeterminowanym.

3; "Zdefiniował: zasadnicze' pojęcia 'pedagogiczne.

#tfebjęćia    ’

ZrozUndał, iż gijpst&n®' pedagogiczny musi się opierać na . tfaflikach pcanocniezych.jjZbudpwał go pa etyce i psychologii** ■>

6. Starał się wypracować metody badania faktów pedago-■%ifeżnych.

- Na Wszystkich tych polach był pionierem. Nic też dziwnego, żd_;1 popełniał błędy. Gdy chodzi o metody badania faktów pedagogicznych, ISefcbart popełnił .ten hłądh .iż zbytnio liczył na pomoc ze strony - matematyki, a natomiast zlekceważył nauki biologiczne. Stosowanie wzorów matematycznych w psychologii nie dało takich wyników, jakich się spodziewał. Jego mechanika ruchu wyobrażeń jest obecnie przeżytkiem historycznym. Ożywczo podziałała na pedagogikę dopiero fizjologiczna psychologia W. Wundta. Herbart ani przeczuwał, jak wiele pedagogika będzie w przyszłości zawdzięczała fizjologii i wypracowanym przez nią metodom badania. Nawet się bronił przed podobną myślą: