img078 (23)

78

chodzi wtedy, ędy żadna kieska noniusza nie jest w koincydencji z kreską podziału głównego. Znajdziemy wtedy jednak takie dwie kreski, które w no ci uszu zmyliły ii przechodzą pomiędzy dwiema kreskami podziału głównego i do odczytu przyjmujemy wartość średnią z tych dwóch kresek, zwiększając tym samym dwukrotnie dokładność odczytu noniusza.

Opierając się na wzorze (45), możemy dla każd6j podziałki sporządzić noniuaz o określonej z góry dokładności.

Opisy' liczbowe wszystkich noaiuszy są dostosowane do wartości dziełek noniusza. Dla przejrzystości opisuje się tylko niektóre działki, np. co piątą lub oo-dziesiątą. Odczytywanie podziałki w przyrządach pomiarowych ułatwiają umieszczone nad nonlusz3mi lupy, które można przesuwać red po-działką oraz zbliżać lub oddalać od podziałki.

Jak. już zaznaczyliśmy, na tych samych zasadach aą skonstruowane no-niusze kołowe. Ns przykład na rysunku 62 racy noniusz dla podziałki kątowej wyrażonej w gradach. Wsrtość na jmnie jsze j działki podziału główne-

Rys, 82

go Łi = 0,1® = 1G^C, ilość działek noniueza n s= 1C, stąd'dokładność odczytu noniusza według wzoru (45) wynosi a = ~ = 0,01® - 1^C. Odczyt całkowity z łimbusa wynosi iii = 316,6^ (liczba, kresek limbusy aż do indeksu no-niusza) oraz s noniusza za =. 0,04® = 4^!' (czv®rta kreska noniusza jest \? koincydencji 2 kraską podziału głównego), razem. D = 516,64® - 216®54“,

Mikroskopy. 7? dokładniejszych teodolitach zastąpi ono aoniu-szc- urządzeniami odczytowymi z mikroskopami. Okular’ich nożna przesuwać wsględca obiektywu przez wkręcanie lub wykręcanie. U nowoczesnych te o do-, litach konstrukcje mikroskopu jest łamana i okular jego znajduje się. obok okularu lunety.

Rozróżniamy następujące rodzaje urządzeń odczytowych, stosowane w mikroskopach do odczytywania podziałki kątowej liiabuse kręgu poziomego lub picricu-fcgo: a) zwyczajne (kreskowe), b) s kałowe z płytką mi kromę tryezną lub roniuszem, c) precyzyjne ze śrubą mikrometry czetą i 2 odczytami ns skali i bęoenku śruby nikrometrycznej lub tylko na skali, i) mikrometry optyczne,

a)    hikrcokop zwyczajny (ryś. 65). Kreska, obserwowana przez mikroskop, dzieli podział główny no limrusie o wartości 10* najurniejszoj działki, wskazując odczyt 176*23Jśdnohuki minut odczytujemy przez szacowani®.

b)    Mikroskop skaIowy z płytką uikronotryczną (rys. 84). Szerokość skali obserwowanej przez mikroskop jest równa szerokości jednej działki po-