IMG80

4.10. ODGRYWANIE RÓL

każdy gra w swoją ulubioną grę

Odgrywanie ról jest charakterystyczne dla dziecięcych zabaw „na niby”. Ponieważ dzieci są niezwykle bystrymi obserwatorami, sa też po prostu mistrzami w wiernym naśladowaniu i udawaniu!

W życiu codziennym funkcjonujemy w kiludziesięciu rolach (?), często nie zdając sobie z tego w pełni sprawy. Daną rolę wywołują określone cechy sytuacji: miejsca, osoby. Rolę cechują określone zachowania, wartości, reguły i przepisy jak w danej sytuacji należy się poruszać.

Jest to dobry pretekst do ćwiczenia, w którym możemy sobie uświadomić w jakich funkcjonujemy rolach na co dzień, czego one od nas „wymagają”, które z nich lubimy, w których nie czujemy się zbyt dobrze.

Oto kilka możliwych ról: człowiek, kobieta, rodzic, matka, córka, wnuczka, żona, synowa, sąsiadka, klientka w sklepie, u fryzjera, pacjentka, szefowa, matka ucznia na. wywiadówce w szkole, koleżanka, przyjaciółka, kochanka, ciotka, siostra, nauczycielka, trenerka, podróżniczka, miłośniczka kwiatów, wielbicielka muzyki ezoterycznej... itp itd.

Każda z tych ról dotyczy nieco innych obszarów życia.W każdej z tych ról zachowanie jest nieco inne, są zaangażowane nieco inne — lub całkiem odmienne, wartości. Zatem poznanie człowieka w pełni jest możliwe wtedy, gdy będziemy posiadać pełny obraz jego funkcjonowania — przeczytamy niejako „całą o nim książkę”, z aneksami, przypisami i spisem bibliograficznym. Co w zasadzie nie jest prawie możliwe!

Odgrywanie ról spełnia co najmniej dwa ważne zdania:

1) odgrywanie ról z własnego życia pozwala lepiej zrozumieć swoje zachowanie, intencje, priorytetowe wartości i nastawienia (np. odgrywając rolę dziecka swoich rodziców, czy rolę siebie-ucznia w rozmowie z nauczycielem). Innymi słowami: gra ta umożliwia badanie osobistego doświadczenia, samowie-dzy, poprzez obejrzenie siebie w sytuacji życiowej. (Ale jednak na-niby, ćwiczeniowej, w warunkach bezpiecznych). Możemy zatem przyglądać się jak wygląda komunikacja, mowa ciała, z jakim startujemy nastawieniem... i wprowadzać zmiany na lepsze.

\

— 120 —

2) ogrywanie ról innych — postaci rzeczywistych, historycznych, symbolicznych, wymyślonych... pozwala z kolei lepiej poznać świat widziany i odczuwany z perspektywy kogoś drugiego (odbieranego czasem jako: ktoś obcy, dziwny, wrogi, wielki, niedostępny, nieważny, śmieszny).

Na kilka minut zostali Felicjanem Dulskim i jego zwyczajem przejdź się na spacer na Kopiec, chodząc wokół stołu. Jakie są twoje odczucia, myśli, wraże-nia? Jak teraz spostrzegasz tego człowieka? Czy on jest śmieszny? O czym on myśli? O czym marzy?

m

Tomasz Edison (1847-1931) —■ najgenialniejszy wynalazca w historii. Wynalazł m.in. żarówkę elektryczną, fonograf. Wprowadził ulepszenia do kamery filmowej, telefonu, telegrafu, maszyny do pisania. Spędził w szkole zaledwie 3 lata, a jego nauczyciel uznał, że Edison jest opóźniony w rozwoju.

Od 21 roku życia opracował ponad 1000 wynalazków. Słynął z wielkiej pracowitości i cierpliwości. Wyobraź sobię rozmowę Edisona ze swoim nauczycielem po latach...

y

§

r

/i

ci

S! 1)0 >^a Im

3) szczególnie interesujące jest odgrywanie ról w konwencji Jak gdyby... Iz się było tym-a-tym, posiadało takie-a-takie cechy charakteru”, (czyli ćwi- ;ę czenie pozytywnych stanów rzeczy!). Konwencja ta pozwala na ćwiczenie pew-    vt

nych sprawności w bezpiecznych warunkach. W efekcie jest to ćwiczenie kon-    jt,

kretnych umiejętności życiowych. Zabawę w Jak gdyby” można wykorzystać ,st do treningu zachowań asertywnych, doskonalenia efektywnej komunikacji itp.

ka

m;

na

po

ob

Wyobraź sobie, że jesteś w kinie. Przed tobą siedzi dama w kapeluszu... którego rozmiar przesłania ci cały świat! Poproś ją, aby zrobiła coś, co umożliwi ci obejrzenie filmu.

Jesteś na prywatce u kolegi. Bardzo dobrze się bawisz. W pewnej chwili    I    ki\

twój przyjaciel podsuwa ci papierosy: masz, zapal sobie! Nie bądź dzieckiem!    I    rua

Ty nie masz ochoty, ale jak nie ulec presji grupy? Jak dać sobie z niewy-    1    rac

brednymi komentarzami typu „synuś mamusi” itp? Jak wyjść z „twarzą”?    I    pn

-■■■ -    —-...... ¹ - * cia

W przypadkach wychowawczych — samodzielne rozwiązanie zadania, jest    ^

skuteczniejsze niż kilkaset pogadanek na temat szkodliwości palenia itp.    _nal

— J21 —

tod

dzii

noś