IMG 00

Funkcjonalne uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego — to „różnorodne nieprawidłowości w stanie fizycznym i psychicznym jednostki, które utrudniają normalne funkcjonowanie społeczne, nie powodują jednak zmian w strukturze osobowości, ani nie mają podłoża organicznego'* (Wójcik D._t 1984, s. 89). Należą do nich różnego rodzaju nerwice lub zaburzenia nerwicowe. Gwoli jednak ścisłości warto nadmienić, że — według niektórych autorów — również nerwice, uchodzące za funkcjonalne zaburzenia systemu nerwowego, mogą mieć podłoże organiczne (Grom-ska J., 1967). Nie ulega chyba wątpliwości, że przyczyny funkcjonalnego niedomagania ośrodkowego układu nerwowego są jeszcze bardziej wielorakie i złożone, niż w przypadku jego uszkodzenia typowo organicznego. Tutaj * należałoby z pewnością podkreślić szkodliwość wszelkiego rodzaju stresów czy przykrych przeżyć matki w okresie dąży, jej niedożywienie, a w szczególności niedobór witamin A i Bi, jak również traumatyzującą atmosferą rodzinną, w której wychowywane jest dziecko oraz jego wyjątkowo złe samopoczude.

W wyniku wielu badań, przeprowadzonych m.in. przez H. Spionek (1966) i E. Żabczyńską (1974), okazało się, że cechy neurotyczne (nerwicowe) występują dużo częściej u nieletnich przestępców lub młodzieży bardziej zdemoralizowanej, niż wśród dzieci me będących przestępcami i młodzieży mniej zdemoralizowanej. Trudno jednak na podstawie wyników tych badań wnosić o „nerwicowym" czy funkcjonalnym uwarunkowaniu niedostosowania społecznego. Nie było to zresztą intencją osób przeprowadzających tego rodzaju badania. Nie wiadomo bowiem, czy samo niedostosowanie społeczne stwarza sprzyjające warunki dla powstawania nerwic lub też, „czy stwierdzane częściej u przestępców, w porównaniu r nieprzestępcami, zaburzenia nerwicowe, nie były związane z gorszymi warunkami środowiskowymi tych pierwszych" (Wójcik D„ 1984, a. 90).

Jakkolwiek w świetle dotychczasowych badań nad ujemnymi śkutkaml uszkodzenia centralnego układu nerwowego nie ustalano jednoonacznie przyczynowego związku między nfan a zabu-imiaiiit w zachowaniu uczniów, to niemniej jednak dnitków tych w wepótceesnych badaczy nie uznaje a nieodwracalne. Chodu tu o kz że każdy ucaad — niezależnie od orgudemego