IMGh63

kiedy jest brak pola doświadczeń, na którym opiera się przekazywana wiedza¹.

Nauczyciel, który chce zrozumieć dziecko, wspomagać jego rozwój, kładzie nacisk na jego poznanie - sposób myślenia, odczuwania opanowanych sprawności oraz rozpoznawanie zaniedbań i deficytów rozwojowych. Należy odrzucić postrzeganie dzieci jako istoty, które muszą się dostosować do przyjętego systemu - programu czy podręcznika. Dopiero wówczas stanie się możliwe przeniesienie uwagi z dziecka, które jest sterowane programem na rzecz widzenia dziecka w jego kontekście rozwoju. W wyniku takiego podejścia teoretycznego dzieci nie są problematyczne, lecz mogą znajdować się w problematycznej sytuacji².

Ta fundamentalna prawda powinna uświadomić nauczycielom wczesnej edukacji, że należy dostrzegać obraz zróżnicowanej grupy, składającej się z jednostek w tym samym wieku, lecz różniącej się cechami, rytmem i tempem rozwoju. Znajomość naturalnego rozwoju ucznia czy dziecka ułatwi organizowanie procesu wychowawczego oraz wskaże drogę postępowania pedagogicznego. Organizowane sytuacje kształcące, wychowawcze, terapeutyczne w przedszkolu lub szkole staną się sytuacjami zadaniowymi i stymulującymi rozwój na miarę możliwości dziecka w danym wieku. Jednostki ludzkie nie są wyposażone w te same cechy osobowości, w te same zadatki wrodzone i w konsekwencji nie z każdym można osiągnąć założone cele wychowawcze i rozwojowe.

1. Fragmentaryczne deficyty w rozwoju dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym

Wiek przedszkolny i wczesnoszkolny jest szczególnie ważnym okresem w rozwoju jednostki. Cechuje się intensywnym tempem rozwoju, którego

36

1

   E. Nordin-Hulman, Pedagogiska..., op. cit.

2

   Forskolan..., op. cit.