Rys. 7.48. Schemat hydrauliczny maszyny sterowej z napędem ręcznym i siłownikiem tłokowym typu wahadłowego
1 — koło sterowe; Z — przekładnia zębata czołowa; 3 — pompa o zmiennym kierunku przepływu; 4 — siłownik tłokowy z wahadłowo zamocowanymi cylindrami; 5 — zbiornik rozchodowy (wyrównawczy); 6 — skrzynka zaworowa;7—zawory uzupełniające; 8 — trzon sterowy; 9, 10—zawory kulkowe; 11 — tłok; 12, 13 — zawory bezpieczeństwa
sterownicą 7, powodują wychylanie się sterownicy, a tym samym obrót trzonu sterowego 8 o odpowiedni kąt w zadanym kierunku.
Na niewielkich statkach budowanych współcześnie stosuje się ręczne urządzenia sterowe z przekładnią hydrauliczną, czyli z hydraulicznym wspomaganiem. W urządzeniu takim obroty koła sterowego przekazywane są na pompę hydrauliczną, najczęściej zamontowaną w kolumience sterowej (stosuje się tu pompy wielotłoczkowe promieniowe lub osiowe o kierunku przepływu czynnika zależnym od kierunku obrotów pompy).
Urządzenie sterowe z napędem ręcznym i przekładnią hydrauliczną, którego schemat przedstawiono na rys. 7.46, produkowane jest dla niewielkich momentów (6300 Nm) i stosowane na małych statkach.
Do charakterystycznych elementów tego urządzenia należy pompa wbudowana bezpośrednio w trzon kolumny sterowej i napędzana ręcznie przez sternika za pomocą koła sterowego oraz umieszczony na nieruchomym tłoku ruchomy cylinder, który przesuwając się pod wpływem nacisku czynnika o ciśnieniu roboczym 4 MPa powoduje wychylenie sektora sterowego 3 zazębionego z zębatką umieszczoną na kadłubie cylindra 2.
Nieco odmienne rozwiązanie ręcznego urządzenia sterowego z przekładnią hydrauliczną pokazano na rys. 7.47. Zastosowano tu siłownik typu dwunumi-
307