Scan0004 (57)

14

- 6. Historia;, druków określonych typów, wydawnictw, oficyn ^dru-karskich .wraz ze śledzeniem cech językowych właściwych itym tekstom.

7.    Gwary miejskie i gwary środowiskowe.

8.    Analiza polszczyzny historycznej poprzez analizę gramatyk i słowników regionalnych.

9.    Analiza polszczyzny_historycznej poprzez analizę tekstów historycznych związanych z określonym regionem przez miejsce wydania, ^adresata lub twórcę.

10.    Historyczne nazewnictwo — śledzenie w nim cech regionalnych historycznej polszczyzny.

11.    Zależność elementów regionalnych od stosunków wielojęzycznych regionu.

13.    Wzbogacanie języka literackiego elementami regionalnymi.

14.    Wpływ gwar na język literacki regionu i na odwrót.

15.    Polszczyzna w szkołach różnych regionów.

16.    Dzieje polszczyzny regionów.

17.    Polszczyzna regionów widziana poprzez pryzmat języka osobniczego twórców.

18.    Język folkloru (tu również rozważa się związek z podłożem dialektalnym regionu, a także zagadnienie cech ogólniejszych, po-naddiałektalnych).

19.    Socjalne i stylistyczne odmiany polszczyzny historycznej.

Prace w obrębie tego nurtu badawczego trwają do dziś. Od pewnego czasu sytuują się w nim również badania nad historyczną polszczyzną regionów pojmowane szeroko i systematycznie. Prowadzone w⁷ kilku ośrodkach w Polsce badania te zmierzają do ogarnięcia całości problematyki jęzvkow^rej regionu (często łącznie z badaniami innych dziedzin pokrewmych, takich jak historia, folklorystyka, etnografia, historia literatury, by doprowadzić do syntezy dziejów kultury regionu). Celem jest tu. przede wszystkim uzupełnienie naszej dotychczasowej wiedzy o polszczyźnie historycznej oraz o zasobach piśmiennictwa.

Nurt badań nad współczesną, polszczyzną regionów rozwinął się dopiero po drugiej wojnie światowe j,'~a szerzej — w ciągu mniej wnęcej ostatnich dwudziestu lat. Zdecydowanie dominuje w nim kierunek socjolingwustyczny i badania nad współczesną polszczyzną mówioną. Na marginesie raczej kontynuowane są badania gw^Tar miejskich' i środowiskowych, nie podporządkowane temu kierunkowi.

W dorobku obrazującym ten nurt? można wyodrębniej następujące kręgi tematyczne:    '    .£

1.    Polszczyzna mówiona miast.

2.    Odmianki polszczyzny kolokwialnej środowisk.

3.    Stosunek polszczyzny kolokwialnej miast do podłoża dialek-talnego (elementy gwarowe w tej odmianie oraz proces wyzbywania się gwary przez ludzi kształcących się).

4.    Przekształcanie się języka mówionego miast pod wpływem podłoża gwarowego.

5.    Elementy gwarowe lub regionalne w języku niektórych środowisk miejskich.

6.    Różnice pokoleniowe i środowiskowe w odmianie polszczyzny regionalnej (kolokwialnej miast).

7.    Problematyka stylistyczna w polszczyźnie kolokwialnej.

8.    Regionalizmy i dialektyzmy w literaturze współczesnej (najnowszej).

9.    Stosunek gwar (żargonów) miejskich do ogólnej polszczyzny kolokwialnej miast.

10.    Specyficzne cechy polszczyzny kolokwialnej (w^r sensie ogólnym — wobec polszczyzny niekolokwialnej oraz w sensie geograficznym — zróżnicowanie regionalne).

11.    Rola gwar środowiskowych w rozwoju języka narodowego.

12.    Próby statystycznych i porównawczych analiz materiału językowego z zakresu polszczyzny kolokwialnej miast.

Przed wszystkim jednak w tym nurcie obok gromadzenia materiału do analiz dominują rozważania teoretyczne i metodologiczne, zwłaszcza te ostatnie. Pierwsze — to głównie kontynuacja wcześniej zapoczątkowanych badań nad klasyfikacją odmian polszczyzny i określenie ich wzajemnych stosunków oraz opracowywanie i doskonalenie aparatu pojęciowo-terminologicznego. Drugie — to głównie wypracowywanie metod gromadzenia i opracowywania materiału, w miarę możliwości jednolitych w różnych ośrodkach, by łatwiej służyły w przyszłości także badaniom porównawczym.

Całość polskiego dorobku językoznawczego z zakresu badań polszczyzny regionalnej jest, jak na razie, dosyć niejednolita, choć stosunkowo obszerna. Oprócz trzech wyodrębniających się grup tematycznych, to znaczy: a) problematyki teoretyczno-metodologicznej, b) historycznojęzykowych badań polszczyzny regionalnej, c) kolokwialnej polszczyzny miejskiej, mamy sporo prac nie związanych