skanowanie0004

PODSTAWOWY TEMAT FORMOTWÓąCZY CZASOWNIKA¹

CZASU PRZESZŁEGO		! CZASU TERAŹNIEJSZEGO
I. Jak szukać?
3. osoba Lmn. czasu przeszł. rodź. niem.os.		3. osoba ł.mn. czasu teraźniejszego
MALOWAĆ
mai -rdzeń	-owa- (ł/y) przyrostek tematyczny czasu przeszłego	mai — rdzeń	-uj- (ą) przyrostek tematyczny czasu teraźniejszego
II. Jakie formy tworzy?
czas przeszły	mai (— owa —) 1 — y - śmy	czas teraźniejszy (dła ndk.)^2// (czas nieprzeszły dla dk.)	mai (- uj - ) ą
tryb przypuszczaj ący	mai (- owa -) ł - y -by - śmy	tryb rozkazujący	mai (-uj-) — 0// - my, -cie^3 4
imiesłów przysłówkowy uprzedni	4 .	imiesłów przysłówkowy współczesny tytko dła ndk.	mai (-uj-) - ąc
	tylko dla dk.
bezokolicznik	inal (-owa-) - ć^5	imiesłów przymiotnikowy czynny	mai (-uj-) - ąc - y
imiesłów przymiotnikowy bierny mai (- owa -) n/y bezosojmik mai (- owa -) n/o

1

   Opracowanie wg podręcznika J. Stnityńskiego.

2

   Najeż)’ zwracać uwagę na kategorię aspektu: formy czasu teraźniejszego morzone są tylko od Czasowników ndk. Czasowniki dk. tworzą formy czasu przyszłego prostego (nieprzeszłego), które odmieniają się jak formy czasu teraźniejszego. Aspekt warunkuje również możliwość utworzenia imiesłowów przysłówkowych: ndk. -wyłącznie współczesny (maluj-ąc); dk. - wyłącznie uprzedni (napisa-wszy).

3

   Dystrybucja końcówek w trybie rozkazującym jest uzależniona od typu zakończenia tematu.

4

   W tym wypadku nie można umorzyć formy imiesłowu uprzedniego, gdyż czasownik ten jest scharakteryzowany przez aspekt niedokonany.

5

   Końcówka bezokolicznikowa R] dodawana jest zwykle do tematu czasu przeszłego - wyjątkowo brak tej końcówki cechuje czasowniki mające temat (równy rdzeniowi) zawierający¹ wygłosowe spółgłoski tematyczne <k. g>: mog - ły; piek - ły, wywołujące nietypową altemację [k/ g: c], por.: mog -: móc - 0; piek-: piec -0.