skanowanie0013 (46)

i muzyką, wprowadza przecież i tak sporo komplikacji. Naturalne zatem wydaje się, że skoro nie karmi sztuka, a pieniądze zarobione za granicą nie są fortuną, to należy sięgać po dostępne środki publiczne. Ważniejsze jest bowiem raczej ich .przeznaczenie niż pochodzenie.

Wolimierscy nowoosadnicy mają w swoich wiejskich domach (choć w istocie niezbyt licznie w porównaniu ze standardem miejskim) telewizory, wideo, pralki, telefony, także komórkowe,'odtwarzacze kompaktowe, kanalizację wodną, j.eźf^ą samochodami - ale nigdzie nie deklarowali, że icł> mieć nie będą! Bywa i tak, że z góry patrzą na - uzależnionych od przedmiotów, komfortu i elektroniki mieszczuchów, ale i sami, jeśli pozwalają na to możliwości, instalują U siebie te zdobycze cywilizacji, które ułatwiają codzienne bytowanie. Trudno zarzucić im też, jak postrzegała to część malkontentów, ucieczkę od znojnej codzienności szarego człowieka w sielankę uprawiania sztuki na sielankowej wsi, chyba że włączy się do rejestru ząjęć artystycznych łatanie dachu, rąbanie drewna, palenie w piecu, odśnieżanie podwórza czy zarobkowanie za granicą.

Zagadnieniem o znaczeniu niemal fundamentalnym są kontakty nowoosadników z sąsiadami. Waż-kdść tego wymiaru funkcjonowania alternatywnych społeczności na polskiej wsi uznawana jest przez ich członków, a sam temat zawsze znąjduje się w centrum wspólnych dyskusji. Podczas wolimierskiego festiwalu w 2000 roku postanowiono zbierać pozytywne przypadki takiego współistnienia, wystpsowano też znamienny apel: „Zachęcamy zawodowych obserwatorów, którzy nieraz piszą o nas w ramach badań lub reportaży, do wysyłania nam takich przykładów, które mogłyby nas zainspirować”⁸⁰.

Niemal instruktażowym w tej materii poligonem społecznym są doświadczenia wspólnoty podlubartow-skiej. Grospierre-Słomińska wspomina⁵¹ o mnóstwie gaf popełnionych na początku osiedlenia się. Beztroskie hasanie po łąkach, tańce boso, płukanie pieluch w rzece - nikomu nie przyszło do głowy, że łąka ma swojego właściciela, że depczą trawę dla krów. Kiedy jej mąż w niedzielę rąbał drewno na opał, przyszedł sąsiad i zaoferował własne zapasy, byle nie rąbać w święto. Ludzi zza miedzy irytowało to samo, co usłyszeliśmy od sąsiadów społeczności wolimierskiej: nie-chodzenie do kościoła, nieuprawianie ziemi, strój, którego nie założyliby nawet najbardziej ubodzy na wsi („żeby jakaś biedaczka, ale to Francuzka, z bogatego domu, i po studiach. Koszmar!”). Drażniła także, znów podobnie jak w przypadku Wolimierza, swoboda zachowań. Miejscowych denerwował widok nagich kobiet jeżdżących konno. „Panie - tłumaczyli - czterdzieści pięć lat z babą żyję i ani razu nie widziałem jej rozebranej, a tu taka jeździ”⁶². Stałym punktem zapalnym były koncerty, całonocne gry na bębnach, głośne zabawy.

Łatwo się domyślić, że wzajemna akceptacja jest w tego rodzaju sytuacjach utrudniona. Miejscowi czują się lekceważeni, spychani na margines, burzy się ich styl bycia, narusza system wartości. Na niewiele zdają się deklaracje Jemiołki, pozostające zresztą w niezgodzie z odczuciami sąsiadów i miejscowego księdza: „Nie ma wśród nas katolików, ale chodzimy do kościoła. Chodzimy rytualnie. Żeby zaznaczyć nasze pozytywne nastawienie do ogólnie przyjętych norm postępowania na wsi, żeby kontynuować tradycję: święcić jaja na Wielkanoc, odśpiewać pastorałki na Boże Narodzenie”⁵³. Nowoosadnicy, dopełnijmy ten obraz, skarżą się z kolei na złe odczytywanie ich

287