skanowanie0039 (20)

24

24

	DUŻE DOLINY	1 X
vr wodzie	teraso ter. nadzaj terasy denno lewowa 1 wyższe	brzeg wus> iŁ
	X l

Konieczne jest więc zakwalifikowanie stanowiska do jednej ze stref /I—IV/. Dla I "ciekiem" będzie morze, dla II-III - rzeka lub jezioro, IV znajduje się w znacznym oddaleniu od cieku /1 km i więcej/. Następnie w rubrykach szczegółowych oznacza się położenie stanowiska w dokładnie sprecyzowanej części strefy.

W stosunku do Karty Badań, na Karcie Ewidencji brak niektórych szczegółowych części stref, np. klifu w nadmorskiej. Również terasy nie zostały podzielone wg wszystkich występujących pięter. Jeśli brak ten ma istotne znaczenie dla opisu położenia stanowiska, należy na taką szczególną cecne zwrócić uwagę w rubryce: "Forma szczególna" lub w opisie na drugie’, stronie Karty w rubryce:"Dane dodatkowe '. Z.apis taki powinien być maksymalnie zwięzły, np. "nad krawędzią klifu", ' stok czołowy”, "krawędź wysoczyzny”, itp. Zasóo terminów można znaleźć w Instrukcji Karty Badań..." lub podręcznikach opisujących krajobraz. Zapis w rubryce: Forma szczególna" powinien być wykorzystywany także w wypadku rozpoznania najmniejszych form terenu, np. wydmy, moreny, icp. Jest to istotne zwłaszcza dla określenia opisu położenia stanowisk z epok najdawniejszych. Zaleca się również uzupełnić w danych dodatkowych informację co do rodzaju cieku /mały, duży, suchy, w dolnym, górnym, środkowym biegu, itp. /.

Małe i duże doliny występują na Niżu najczęściej w tej samej strefie. Rozróżnienie ich nie łączy się z cechą ich wielkości /przynajmniej nie zawsze/, lecz ustalone zostało według kryterium ‘wykształcenia poziomu tarasowego doliny. Do dużych dolin zaliczamy więc wszystkie, które terasę taką posiadają /lub posiadały, choć obecnie jest już niedostrzegalna/.

Doliny małe to takie, które nie mają wykształconych terasów /do nich za-

liczymy także doliny rynnowe i rzek górskich/. Rodzaj cieku i wielkość doliny nie wpływają na powyższe rozróżnienie.

Strefa poza dolinami leży na ogół ponad kilometr od krawędzi doliny. Wyróżniając teren falisty lub pagórkowaty mam}' na myśli formy wyraziste, łatwo dostrzegalne.

Jeśli stanowisko leży na styku dwóch jednostek fizjograficznych, np. małej i dużej doliny można zakreślić rubryki obu jednostek, jednak niezbędne jest zapisanie tego faktu w rubryce: "Forma szczególna", a na odwrocie krótkie skomentowanie obserwacji. Wyłącznie omówieniem możemy zasygnalizować położenie graniczne względem dwóch dużych lub dwóch małych dolin. Podobnie należj' postępować w każdej sytuacji, gdy jedr.oznaczne określenie położenia nasuwa wątpliwości. Opis należy uzupełnić dodatkowymi uwagami charakteiyzując mikrorzeźbę terenu otaczającego stanowisko zwłaszcza wtedy, gdy punkty osadnicze na stanowisku pochodzą z paleolitu lub mezolitu. Jeśli form takich nie umiemy rozpoznać lub nazwać, istotne jest zasygnalizowanie naszych wątpliwości lub przynajmniej umiejscowienie stanowiska w jednostce geograficznej, z podkreśleniem występowania form polodowcowych charakterystycznych dla tego terenu.

Drugim elementem charakteryzującym położenie stanowiska jest ' ekspozycja". Termin ten określa sytuację, gdy stanowisko położone jest

ST X _

ITeren^ EKSPONOWANY

3M

STY

: teren:

OSŁONIĘTY:

ponad znajdującym się poniżej terenem /stanowisko jest eksponowane/, lub jeśli teren sąsiadujący z miejscem położenia stanowiska wypiętrza się ponad nim /teren osłonięty, ekspozycja ujemna/. Ta partia działu składa się z dwóch części. W pierwszej wyróżniono trzy rubryki: TEREN NIEEKSPONO-WANY/ TEREN EKSPONOWANY/ TEREN OSŁONIĘTY/. Mają one charakter alterna-