skanuj0132 (13)

Projektowanie połączeń wymagających dokładnego obliczania siły Q i średnicy śrub wykonuje się indywidualnie dla każdego połączenia, uwzględniając wszystkie czynniki decydujące o wartości Q₀ wg zależności podanych w literaturze przedmiotu, a często również na podstawie doświadczalnego sprawdzania wyników obliczeń.

4.    Połączenia obciążone siłą poprzeczną ze śrubami ciasno pasowanymi. Są to połączenia pracujące podobnie jak złącza nitowe, w których zamiast nitów zastosowano śruby ciasno osadzone w otworach (rys. 6.20a), uzyskując w ten sposób połączenia rozłączne. Śruby te oblicza się na ścinanie wg wzoru 2.2 (stosowanego przy obliczaniu nitów) oraz sprawdza na naciski powierzchniowe (wzór 2.3), przyjmując k₀ « 2k_t dla materiału o mniejszej wytrzymałości. Obliczoną średnicę trzpienia przyjmuje się w płaszczyźnie działającej siły (równą średnicy otworu), natomiast średnica gwintu śruby może być równa lub mniejsza od wymiaru trzpienia (np. dla trzpienia o d = 14 mm — gwint Ml 2).

Połączenia ze śrubami ciasno pasowanymi mogą przenosić znaczne obciążenia. W połączeniach stosuje się pasowanie ciasne w klasach 8/7 lub 7/6, co wymaga dokładnego wykonania śrub oraz otworów i powoduje zwiększenie kosztów produkcji.

5.    Połączenia obciążone siłą poprzeczną ze śrubami luźnymi. W tym

przypadku śruby są narażone na zginanie, podobnie jak sworznie (rys. 6.206). Aby nie dopuścić do zginania śrub, należy je mocno skręcić siłą osiową Q₀, wywołując na powierzchniach styku odpowiedni nacisk. Pod działaniem siły F na powierzchniach styku występuje siła tarcia T, przeciwdziałająca przesunięciu części łączonych względem siebie i zabezpieczająca śruby przed zginaniem. Wynika stąd warunek

F ^ k i T= k i-Q₀-fi    (6.24)

w którym:

k — współczynnik pewności, stanowiący dodatkowe zabezpieczenie przed możliwością przesunięcia części; przyjmuje się k = 0,4 -f- 0,8; i — liczba powierzchni styku (na rys. 6.206 — i — 2);

fj, — współczynnik tarcia; dla powierzchni o niewielkiej chropowatości: smarowanych — fi « 0,06, nie smarowanych fi = 0,1 -f-0,2; dla powierzchni piaskowanych — fi = 0,5.

Rys. 6.20. Przykłady pouczeń obciążonych siłą roprzeczną

133