Skanuj6

Mechanizm wymiany gazowej i transport gazów oddechowych

JJransport tlenku węgla (CO) - czadu

J wiązany przez żelazo (Fe²*) hemu hemoglobiny - jako tzw. karboksy-hemoglobina

J wykazuje około 200 razy większe powinowactwo do hemoglobiny niż O2 J stężenie 0,1% CO w powietrzu blokuje ponad 80% hemoglobiny

■    uduszenie po kilku godzinach

■    dysocjacja karboksyhemoglobiny zachodzi bardzo powoli

Ta sama zawartość w powietrzu C0₂ (0,1%) nie oznacza jeszcze zatrucia, chociaż w pomieszczeniach zamkniętych jest to maksymalna, dopuszczalna dla ludzi dawka (tzw. wskaźnik Pettenkhofera).

Warto wiedzieć

Już w 1888 roku zauważono, że oddychanie czystym tlenem prowadzi do uszkodzenia płuc. Tlen stanowi 21% powietrza, w warunkach normalnych jego ciśnienie parcjalne wynosi zatem 0,2 atm. Tlen zaczyna być szkodliwy dla ludzi i zwierząt, gdy jego ciśnienie parcjalne w mieszaninie oddechowej przekracza 0,5 atm (zawartość tlenu w mieszaninie równa 50%) lub gdy ciśnienie powietrza o zwykłym składzie jest większe niż 2,5 atm. Prawdopodobnie wtedy tlen przyspiesza i zaburza reakcje enzymatyczne, blokuje wiele szlaków metabolicznych oraz uszkadza komórki i tkanki, głównie płuc i mózgu.

Pod zwiększonym ciśnieniem również azot, obojętny przecież metabolicznie, okazuje się niebezpieczny - działa narkotycznie. Przy zanurzeniu człowieka na głębokość 15 m działa jak kieliszek alkoholu (pobudzenie, oszołomienie, nadmierna gadatliwość, potem opóźnienie reakcji, charakterystyczne zwolnienie mowy, zaburzenia pamięci, zmiana poczucia czasu, brak zdolności wykonywania precyzyjnych ruchów). Na głębokości 90 m objawy narkozy azotowej są już bardzo ciężkie i prowadzą do utraty przytomności. Prawdopodobnie zaburza się przewodnictwo elektryczne w synapsach.

134

ANATOMIA I FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA