Skanuj4

Mechanizm wymiany gazowej i transport gazów oddechowych

Ze względu na małą rozpuszczalność tlenu w drodze ewolucji powstały mechanizmy zwiększające pojemność tlenową krwi (rozpuszczony w osoczu tlen stanowi 2-3% ilości transportowanej). Funkcję taką pełnią barwniki oddechowe - różnorodna grupa białek złożonych, które wiążą nietrwale tlen, zwiększając znacznie stopień wysycenia nim krwi. Dzięki występowaniu hemoglobiny zdolność krwi do transportu tlenu wzrasta około 70 razy.

■    oksyhemoglobina ma kolor jasnoczerwony

D dlatego takie zabarwienie ma krew tętnicza

■    odtlenowana hemoglobina ma kolor purpurowy D dlatego krew żylna ma ciemniejszą barwę

■    tempo dysocjacji oksyhemoglobiny uwarunkowane jest koncentracją tlenu i dwutlenku węgla, jak również wartościami pH i temperatury

□    powinowactwo hemoglobiny do tlenu jest odwrotnie proporcjonalne do stężenia C0₂

e oznacza to, że w warunkach wysokiego stężenia C0₂ oddawana jest większa ilość tlenu

C0₂ reaguje z wodą zawartą w osoczu krwi, tworząc kwas węglowy H₂C0₃. Wzrost stężenia C0₂ prowadzi więc do wzrostu zakwaszenia, a tym samym do spadku pH krwi. Oksyhemoglobina dysoq‘uje łatwiej w środowisku kwaśnym. Ten sam efekt daje kwas mlekowy uwalniany podczas wysiłku mięśni.

transport dwutlenku węgla (70% przez osocze, 30% w erytrocytach)

■    około 20-23% - w postaci karbaminianów

D C0₂ związany z wolnymi grupami aminowymi białek osocza i hemoglobiny

D większość karbaminianów powstaje w erytrocytach po połączeniu się C0₂ z grupami aminowymi hemoglobiny

□    hemoglobina połączona z C0₂ - karbaminohemoglobina

■    około 7% w postaci C0₂ rozpuszczonego na zasadzie rozpuszczalności fizycznej w osoczu i cytoplazmie erytrocytów

■    ponad 70% w postaci jonów wodorowęglanowych HCO“, stanowiąc główny element układu buforowego osocza i erytrocytów

132

ANATOMIA 1 FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA