strona (216)

niej.''Obetnie wszczepia się w Polsce ponad 1000 loziuszników rocznie, zatem możliwość zgłoszenia się pat jenla / rozrusznikiem jest duża.

Rozrusznik dobrze pracujący nie tylko ustala rylmit zną pracę serca, lecz poprą wia jego ukrwienie i wydolność. Przywraca zatem prawie pełną sprawność. Nie stanowi przeciwwskazania do pracy zawodowej (poza bardzo dużymi wysiłkami), prowadzenia samochodu, leczenia uzdrowiskowego, brania leków.

4.11. Ból

Międzynarodowe Stowarzyszenie dla Badania Bólu (ang. IASP - Internationale Ąssociattnn for /be Siudy ot Pain) definiuje ból następująco: jest to przykre odczucie zmysłowe i emocjonalne związane z. aktualnym lub potencjalnym uszkodzeniem tkanek lub jedynie odnoszonym do uszkodzenia i wyrażanym w kategoriach uszkodzenia. Polski Słownik Medyczny podaje jeszcze daigie znaczenie tego słowa: silny stan uczuciowy o negatywnym zabarwieniu (np. ból po utracie bliskiej osoby). W tym rozdziale będzie ono używane w znaczeniu podanym przez IASP.

Ból można podzielić według następujących kryteriów:

a)    według przyczyny: pourazowy, zapalny, z przykurczu i rozciągania, niedokr wienny, neurogenny i psychogenny;

b)    według narządów, w których występuje: powłok skórnych, narządu ruchu, układu płucno-sercowcgo. trzew jamy brzusznej, narządu moczowo-płciowego, układu nerwowego, głowy;

C) według czasu występowania: świeży, przeciągający się, przewlekły, nawracający, napadowy, stały;

tli według zakresu występowania: jednomiejscowy, wielomiejscowy, ograniczony, rozlany, o zmiennym umiejscowieniu;

e> według nasilenia: silny (zmuszający do przerwania wszelkich zajęć), s'rcdni (ograniczający czynności do koniecznych), niewielki (pozwalający na pracę i samoobsługę w zmniejszonym wymiarze), mały;

t) bóle mieszane: jednocześnie w kilku narządach, w różnych nasileniach, z kilku przyczyn.

Podział ten jest niepełny, me przedstawia bowiem objawów bólowych charak teryslyt znych dla poszczególnych jednostek chorobowych. Jednak w większości chorób ból można opisać w wymienionych kategoriach.

Mechaniczne uszkodzenia i substancje pochodzące / rozpadu stiuktui tkankowych drażnią receploiy nocyceptywne, zwane też receptorami uszkodzenia lub ł>ólu. Włókna mielmowe typu Aft (A delta), przewodzące szybko (ok. 50 m/s), i włókna bez-mielinowe typu C, przewodzące wolniej (6 m/s), przenoszą podrażnienia do oun. Pierwsze doprowadzają sygnały do ośrodków mózgowia, w których powstaje odczucie bólu silnego, kłującego, dobrze umiejscowionego, natomiast włókna C doprowa d/ają sygnały do ośrodków dających odczucia bardziej przykre, trwalsze, żle zlokalizowane i obciążone emocjami (lęk i obniżenie nastroju), mieszczącymi się w pojęciu cierpienia. W wyobraźni powstaje obraz uszkodzenia, który jest rzutowany na miejsce uszkodzenia, lypowy ból jest związany z uszkodzeniem tkanek i w miejscu uszkodzenia odczuwany. Umiejscowienie bólu często jednak jest obarczone błędem.

216