tomI (239)

241

FlZJOIWTOLOGICY.Nr: 1'ODSTAWY riZJOTBRAPIt

poziomem integracji sensomolorycznej. trzeba popracować najpierw nad umiejętnościami związanymi z prawidłowymi odpowiedziami (reakcjami) na bodźce z niższego poziomu integracji. To właśni stanowi podstawę planowania zajęć ukierunkowanych na kształtowanie właściwej integracji sensomolorycznej. Inaczej rzecz ujmując, jeśli dziecko ma trudności z pisaniem (IV poziom integracji), ustala się najpierw, czy zaburzenia te są wynikiem np. nieprawidłowej koordynacji wzroko-wo-ruchowej (III poziom), zaburzeń koordynacji bilateralnej i/lub trudności w koncentracji uwagi (II poziom), czy leż obniżonego napięcia mięśniowego lub nieprawidłowej, podstawowej integracji bodźców przedsionkowych (1 poziom). Po wyjaśnieniu tego, usprawnianie rozpoczyna się od poziomu, na którym tkwi przyczyna obserwowanych nieprawidłowości i stopniowo przeprowadza się dziecko przez kolejne poziomy.

Pozostałe zaburzenia towarzyszące dysfunkcjom ruchowym

Zaburzenia troficzne są to zmiany związane z upośledzeniem odżywiania tkanek, które może mieć miejsce m.in. w takich stanach jak: obrzęk, przekrwienie, niedokrwienie, uszkodzenie układu nerwowego zaopatrującego daną okolicę, a nawet obniżenie aktywności ruchowej. Mechanizm omawianych zmian najczęściej wiąże się wprost z zaburzeniami neurowegetatywnymi, chociaż - jak pisze Briigger może on być wyrazem sprzężenia tych ostatnich ze zmianami tkankowymi towarzyszącymi stanom bólow'ym.

Omawiane zaburzenia mogą dotyczyć skóry i tkanki podskórnej, mięśni i kości. W obrębie skóry mogą one manifestować się np. jej zanikaniem, zgrubieniami, zsinieniem lub zblednięciem, oziębieniem i zmianami potliwości. Istotna jest tu szczególna podatność skóry na wyprzenia i otarcia oraz skłonność do powstawania odleżyn i trudno gojących się owrzodzeń. Powstawaniu powyższych zmian sprzyjają dodatkowo zaburzenia czucia - o charakterze jego ubytku. W obrębie mięśni z kolei, zaburzenia troficzne objawiają się ich zanikiem. W obrębie kości natomiast zaburzenia te manifestują się osteoporozą, ścieńczeniem kości, ścieńcze-niem ich warstw'y korowej z poszerzeniem jamy szpikowej (widoczne w obrazie radiologicznym) oraz zaburzeniami wzrostu kości na długość (zwolnieniem tempa) -obserwowanymi u osobników w wieku rozwojowym.

Szczególną odmianą zaburzeń troficznych są zmiany towarzyszące zespołom bólowym. Jako przykład można tu podać algodystroficzny zespół „bark - ręka" czy zespół Sudecka. W pierwszym przypadku występuje ból i związane z tym ograniczenie ruchów' barku oraz bolesność i obrzęk ręki. W obrębie ręki występują też zmiany skórne (napięcie, ścicńczenie, zaczerwienie, poliiwość), czemu towarzyszą zmiany radiologiczne w kościach - plamista osteoporoza głowy kości ramiennej i kości nadgarstka. W późniejszym okresie występują leż zaniki mięśni i przykurcze w obrębie barku i palców ręki. Zespół Sudecka natomiast rozwija się przede wszystkim w następstwie zmian pourazowych i przebiega trójfazowo. Obserwowane w tym zespole zmiany dotyczą skóry, mięśni i kości. W pierwszym okresie