WiŻ8

GUMOWE FAKTY

Kauczukowiec brazylijski (Hevea brasiliensis) to wiecznie zielone drzewo z rodziny wilczomleczowatych (Euphorbiaceae). Wytwarza kauczuk w formie płynnej, zwanej mleczkiem kauczukowym lub lateksem. Wycieka on po nacięciu kory drzewa na głębokość kilku milimetrów. Po osiągnięciu dojrzałości, co trwa od sześciu do siedmiu lat. kauczukowiec produkuje mleczko kauczukowe przez około 30 lat. Jedno drzewo daje rocznie około 5 kg gumy, czyli tyle, ile potrzeba do wyprodukowania jednej opony do małego samochodu. Kauczuk stanowi 30-40% masy opony samochodu ciężarowego i 15-30% osobowego. Przemysł oponiarski wykorzystuje prawie 70% światowej produkcji kauczuku naturalnego, którego zużycie stanowi z kolei około 40% zużycia ogólnego światowego (reszta to kauczuk syntetyczny). Produkcja kauczuku naturalnego wymaga jednej ósmej energii niezbędnej do produkcji kauczuku syntetycznego. Światowe zapotrzebowanie na kauczuk i gumę syntetyczną wzrasta rocznie średnio o 3%.

WIEDZA I ŻYCIE 58

gumy otrzymywanej z ropy - w roku 1941 jej produkcja wynosiła 8 tys. ton, w 1945 już 820 tys. ton. I to był koniec Fordlandii. Jej smętne pozostałości pokazuje się teraz turystom.

Zielone Złoto

Kauczuk naturalny pod wieloma względami przewyższa syntetyczny - charakteryzuje go lepsza ciągliwość, wysoka odporność mechaniczna i termiczna oraz przyczepność. W produkcji opon stanowi 75% surowca. Ponadto jego produkcja nie zależy od podaży ropy.

Grzyb niszczący kauczukowce brazylijskie poważnie zagraża światowym uprawom. W tej chwili najbardziej skuteczną metodą ochrony upraw azjatyckich przed chorobą jest kwarantanna. Jak długo będzie skuteczna?

W walkę z grzybem zaangażował się jeden z największych na świecie producentów opon, firma Michelin. W1984 roku kupiła plantację od Brigdestonea w regionie Bahia, na wschodnim wybrzeżu Brazylii, czyli w jednym z najbiedniejszych jej rejonów, i rozpoczęła uprawę drzew kauczukowych oraz badania nad niszczącą je chorobą. Przedsięwzięcie okazało się trudniejsze, niż przewidywano - w dodatku spadki cen kauczuku zbiegły się z końcem okresu produkcyjnego pokaźnej części drzew. Michelin postanowił jednak nie sprzedawać plantacji. Zmienił natomiast strategię.

Projekt „Ouro Verde” (zielone złoto) powstał w wyniku obserwacji, że łatwiej byłoby zarządzać plantacją skupiającą średniej wielkości farmy, niż oczekiwać dużych zysków z poletek rozrzuconych na nierównym terenie (tak było dotychczas w Bahia). Ponadto plantacja pozwalała na dywersyfikację upraw, w szczególności nadawała się do uprawy kakaowca, co w połączeniu z uprawą drzew kauczukowych pozwoliłoby na bardziej efektywne wykorzystanie terenu, stworzyło dodatkowe miejsca pracy oraz zwiększyło dochody.

Mleczko lateksowe, po poddaniu koagulacji, prasuje się i suszy.