IMAG0867

32 RoZÓDmI i l»H*«**

Ćwiczenie 3.3

Oo analizowania końcowej fazy obserwowanych lekcji zastosuj kategoNjl przytoczone niżej.

Kategorie ułatwiające ocenianie: końcowa faza lekcji

Kategorie ułatwiające nauczanie: Końcowa faza lekcji

-------------........ ■■■■ ■■■■'.» ¹ "■

J, Pod koniec lekcji nauczyciel podsumował główne sprawy omawiane w trakcie lekcji. M

2 Pod koniec nauczyciel spowodował - poprzez zadawanie pytań ze uczniowie podsumoM^ główne sprawy omawiane w trakcie lekcji

1 Przed rozpoczęciem nowego tematu nauczyciel doprowadził do utrwalenia wiedzy o sprawach i poglądach omawianych w trakcie lekcji

4. Słowa zachęty i pochwały wyrażone przez nauczyciela wywołały poczucie sukcesu

Ćwiczenie 3.4

Przygotuj dziesięciominutową minilekcję, w trakcie której praktycznej przećwiczysz umiejętność przeprowadzania końcowej fazy lekcji. Nagnjjf minilekcję na magnetofon. Przesłuchaj nagranie i zaznacz, w których miejscach zachowania twoje mogą być zaliczone do którejś spośród kategorii przedstawionych wyżej.

Różnicowanie bodźców

Umiejętność różnicowania bodźców związana jest z koniecznością skoncentrowania uwagi uczniów na temacie lekcji. Najłatwiej taką koncentrację wywołać przez uczynienie tematu lekcji interesującym; może to być jednak jeszcze niewystarczające. Interesujący temat może stać się nudny prze/ sposób jego przedstawienia. Dokonany przez Rosenshine'a (1970) przegląd badań nad związkiem między zapałem nauczyciela a osiągnięciami uczniów wykazuje, ze dynamiczne zachowanie nauczyciela wzmacnia uwagę uczniów i ułatwia uczenie się. Znaczenie umiejętności różnicowania bodźców (Allen, Fortune i Cooper, 1968) ma swe podstawy w teorii uczenia się, która wskazuje, ze męzmienność postrzeganego otoczenia prowadzi zwykle ludzi do biemośw umysłowej, podczas gdy zmiana w otoczeniu pobudza uwagę i stymuluje aktywność umysłu.

Może się oczywiście zdarzyć, że zmiana w środowisku odciąga uwagę od

tematu lekcji, tak więc ważne jest dbanie o to, by zmiany bodźców dokonywane przez nauczyciela skupiały uwagę uczniów na celach nauczania.

Mówiąc o różnicowaniu bodźców, mamy na myśli te czynności nauczyciela czasem zaplanowane, a czasem spontaniczne - - które wywołują i utrzymują koncentrację uwagi uczniów w trakcie lekcji.

Techniki różnicowania bodźców

Ruchy nauczyciela

Ruchy nauczyciela mogą w istotny sposób wpływać na zachowanie uczniów, na przykład przejście z jednej części sali do drugiej w trakcie przedstawiania materiału wywołuje skoncentrowanie uwagi uczniów bezpośrednio na nauczycielu. Należy jednak pamiętać, że przypadkowe nerwowe ruchy, takie jak chodzenie tam i z powrotem, mogą denerwować i utrudniać porozumiewanie się.

Zachowania mające na celu skoncentrowanie uwagi

Sporo wiadomo o zachowaniach mających na celu skoncentrowanie uwagi dla poprawy porozumiewania się. Wywoływanie koncentracji to podjęte przez nauczyciela celowe działanie mające spowodować ukierunkowanie uwagi uczniów. Cel ten można osiągnąć przez pewne wypowiedzi, specjalne gesty czy ruchy łub połączenie wypowiedzi z gestami.

(a)    Mobilizacja uwagi słowami to położenie nacisku na poszczególne wyrazy, stwierdzenia lub polecenia, na przykład: Słuchajcie teraz uważnie. Popatrzcie na ten diagram. Zobaczcie, ca się stanie, gdy dodam płynu do roztworu. Zaobserwujcie, jak zwierzęta się poruszają.

(b)    Mobilizacja gestami polega głównie na ruchach oczu. stosowaniu pewnego wyrazu twarzy oraz na ruchach głowy, ramion i całego ciała (Argyle, 1970). Gesty stanowią ważny środek porozumiewania się pomiędzy nauczycielem a uczniem. Stosuje się je do wzbudzenia uwagi i do okazania emocji.

Wzbudzanie uwagi. Zauważcie, jak doświadczony nauczyciel utrzymuje kontakt wzrokowy z całą klasą. Jest to bardzo ważne dla podtrzymania uwagi. Inne przykłady ruchów podejmowanych w tym samym celu to użycie wskazówki dla pokazania obiektu, obrót ciała w stronę obiektu, klaśnięcie w dłonie.

Wyrażanie uczuć czy emocji. Można tu wymienić uśmiech, zmarszczenie czoła, podniesienie brwi czy potakujące kiwanie głową mające dodać odwagi. Niekiedy gest może być użyty dla podkreślenia intencji, na przykład słowa: Spróbuj odpowiedzieć powiedziane ze złością mają inne znaczenie niż te same słowa połączone z zachęcającym uśmiechem.

(c)    Wzbudzanie uwagi słowem i gestem. Czasem czyni się tak dla podkreślenia znaczenia słów, na przykład gdy nauczyciel pokazuje diagram i mówi: Patrzcie rut ten diagram lub gdy wskazówką określa na mapie bieg rzeki i mówi: Zwróćcie uwagę na bieg tej rzeki.

Efekty! r/ame