Image109 (5)

Podstawy ■

Podstawy ■

(npKMAT)

Poziom i sygnału

Wizja

- sygnał S-Video. W przypadku sygnału zespolonego małej częstotliwości (AV) wszystkie informacje o obrazie są zsumowane i przesyłane jednym przewodem, więc w odbiorniku trzeha je rozdzielać i dodatkowo przetwarzać. Nie jest to korzystne dla jakości obrazu, dlatego słusznie uznaje się, iż sygnał zespolony m.cz. daje jakość obrazu minimalnie gorszą niż S-Video i RGB. Jeszcze więcej przetwarzania wymaga zespolony sygnał w.cz z anteny, więc jakość obrazu „z anteny” może być w znacznym stopniu pogorszona. Nie ma tu ścisłych reguł, ponieważ ewentualna utrata jakości zalezy od rozwiązań technicznych zastosowanych w telewizorze (w praktyce od jakości i ceny odbiornika). Często różnica jakości obrazu z sygnałów' m.cz. RGB i composite jest niezauważalna. Natomiast w tańszych odbiornikach różnice jakości obrazu „z anteny” oraz z sygnału m.cz. mogą być bardzo wyraźnie zauważalne.

Tu trzeba koniecznie nadmienić, że praktycznie każdy odbiomik-dekoder satelitarny ma wyjście m.cz. przez złącze Euro-SCART oraz modulator i wyjście antenowe w.cz. Na tym wyjściu antenowym występuje sygnał w.cz. albo zmodulowany najprościej według rysunku Ub. albo staranniej według rysunku lic. Oznacza to, że odbiornik satelitarny (ale także magnetowidy i niektóre inne odtwarzacze) może pełnić rolę... nadajnika telewizyjnego, niejako umieszczając swój sygnał w jednym z kanałów telewizyjnych (rys. 12). Sygnał z wyjścia w.cz. odbiornika satelitarnego można podać na wejście antenowe telewizora. Sygnał z klasycznej naziemnej anteny telewizyjnej podaje się wtedy na specjalnie dodane w tym celu wejście antenowe odbiornika satelitarnego, gdzie też umieszczony jest sumator sygnałów w.cz. Uproszczony schemat blokowy takiego połączenia pokazany jest na rysunku 14a. Przy takim połączeniu sygnał m.cz. wybranego programu telewizji satelitarnej zostaje w dekoderze zmodulowany i dodany do „zwykłych programów” telewizji naziemnej. Potem w telewizorze wybiera się go jako jeden z programów', co trzeba przyznać, jest dość wygodne. W odbiorniku satelitarnym (tak samo w magnetowidzie) należy wybrać numer wolnego kanału, zazwyczaj o numerach K30...K40, czyli ustawić częstotliwość fali nośnej w zakresie, gdzie nie ma sygnału stacji naziemnej, by zmodulowany sygnał satelitarny nie przeszkadzał w odbiorze sygnałów z anteny.

Oczywiście z opisanych wcześniej względów warto wykorzystywać sygnały m.cz., a nie sygnały w.cz. Czyli warto wykonać połączenia według rysunku 14b, a nie według rysunku 14a. Wtedy program satelitarny dostępny jest po przełączeniu telewizora w tryb małej częstotliwości, zazwyczaj w tryb oznaczany AV. Praktyka pokazuje jednak, że większość przeciętnych użytkowników nie zwraca uwagi na ten szczegół i wykorzystuje gorsze jakościowo rozwiązanie z modulatorem i wejściem antenowym według rysunku 14a (dotyczy to nie tylko instalacji satelitarnych, ale na przykład podłączenia magnetowidu czy innych odtwarzaczy).

Przy okazji warto wspomnieć, że na łączu SCART dostępne są nie tylko sygnały RGB. ale też zespolony sygnał wizji m.cz. (kompozyt). Zastosowanie kabla z dwoma prostokątnymi 21-stykowymi wtykami Euro-SCART nie oznacza więc automatycznie, że wykorzystywane będą sygnały RGB. Najczęściej nawet przy zastosowaniu takiego kahla wykorzystywany jest sygnał kompozyt, a telewizor przełączony jest w rryh AV (AV1. AV2), a nie RGB.

Analogowa telewizja satelitarna

Jak pokazują rysunki 10... 12, w klasycznej telewizji naziemnej i kablowej wykorzystuje się jednowstęgową modulację amplitudy (ściślej jest to modulacja VSB-AM z częściowym tłumieniem fali nośnej i dolnej wstęgi), co pozwala niejako przesunąć sygnały telewizyjne w zakres wyższych częstotliwości. W efekcie w zakresie od około 100MHz do co najwyżej 862MHz dostępnych jest prawie sto kanałów telewizyjnych, z których każdy ma 8 megaherców szerokości. Pokazuje to rysunek 12, zamieszczony w poprzednim odcinku.

Inaczej jest w analogowej telewizji satelitarnej.

Tam, po pierwsze, „satelitarny'’ sygnał małej częstotliwości ma trochę inną zawartość. Sygnał wizji jest praktycznie taki sam; zawiera informacje o jasności (luminancja), oraz o kolorze (chrominancja). Natomiast z uwagi na specyfikę przekazu satelitarnego

Fonia

Główna

nośna

Sygnały luminali - Y ¹⁰⁰¹¹ nośna

Sygnały

chrominancji

-C

f/MHz

Rys. 15

trzeba było do niego dodać kilka niezależnych kanałów fonii, by abonenci w różnych krajach mogli odbierać dźwięk w swoim języku. Dlatego struktura sygnału m.cz. analogowej telewizji satelitarnej jest taka, jak pokazuje w uproszczeniu rysunek 15 - porównaj z rysunkiem 10 w EdW 1/2006 str 64. Do telewizora nie jest jednak podawany taki sygnał, ponieważ obwody fonii telewizora nic byłyby w stanie go wykorzystać. Analogowy odbiornik satelitarny przesyła do telewizora składniki wideo praktycznie bez zmian, natomiast spośród sygnałów fonii najpierw wydziela sygnał fonii wybrany przez użytkownika (mono lub stereo) i po przetworzeniu wysyła do telewizora, zazwyczaj oddzielnym przewodem.

W analogowym sygnale satelitarnym zmiana struktury fonii według rysunku 15 to nie wszystko. Po drugie, przy nadawaniu, do „przesunięcia” takich sygnałów w zakres wysokich częstotliwości nie wykorzystuje się modulacji amplitudy (AM) według wcześniejszego rysunku 11, tylko modulację częstotliwości (FM - freijuency mudulatioti). Co istotne, sygnał telewizyjny małej częstotliwości (wraz z dźwiękiem), w telewizji naziemnej i kablowej obejmujący pasmo

Elektronika dla Wszystkich Luty2006 63