Image170 (2)

r

rosiaaamy peien asonymem iirmjr lunon Sprzedaż hurtowa f detaliczna Wysyłka na całą Polskę pocztą I firmą kurierską DHL

telifax: [phone] kom.: 500 27-36-93

Rys. 1 Schemat ideowy pulsometru

Ciąg dalszy na stronie 62.

vcc

troniki”, EdW oraz katalogu TL084 i tam szukać przyczyn. Niedługo musiałem szukać, natknąłem się na napięcie niezrównoważenia, które wcześniej zupełnie pomijałem, gdyż sądziłem, że jest ono znikomo małe. Szybko przeliczyłem, że przy takim wzmocnieniu układ TL084 zupełnie się nie nadaje do napięć stałych czy wolnozmiennych, gdyż jego napięcie Uos może wynosić nawet kilka mV. Dalsze działania zmierzały ku wyeliminowaniu tego napięcia niezrównoważenia dla TL084. Zbudowałem chyba wszystkie kombinacje tego wzmacniacza, odcinałem składową stałą, testowałem różne warianty wzmocnień, kombinowałem, jak skompensować to napięcie niezrównoważenia (pomysł zaczerpnąłem zc „Sztuki elektroniki”), niestety wszystko z marnym skutkiem.

Zacząłem więc poszukiwania innego wzmacniacza operacyjnego, z mniejszym napięciem niezrównoważenia. Wybrałem OP-07, dla którego typowo Los 85pV, a także ze względu na cenę. Po zakupieniu tych kostek dobudowałem obwód wejściowy z ich wykorzystaniem i połączyłem z resztą płytki. Moje przewidywania sprawdziły się, układ w końcu pracował poprawnie i to z różnymi egzemplarzami tych kostek, bez żadnych ponownych regulacji. Obawiałem się tylko zwiększonego prądu wejściowego tych kostek, musiałem zrezygnować z rezystorów ochronnych, które zresztą wcale me są aż tak potrzebne. Nie mogłem dodać buforów z wolnych wzmacniaczy kostki TL084 ze względu na ich napięcie niezrównoważenia. Ale okazało się, ze wejściowe prądy polaryzacji i niezrównoważenia OP-07 nie mają aż tak bardzo negatywnego wpływu na działanie układu jak Uos T1084. Teraz muszę tylko zaprojektować nową płytkę i układ będzie gotowy do wysłania.

Nowy układ został juz zmontowany na nowej płytce. Wszystko teraz działa wedle przewidywań, zmieniłem tylko nieznacznie wartości niektórych elementów.

Po kolejnych testach doszedłem do wniosku, że układ pracuje najlepiej, gdy ciało badanego jest połączone z masą układu. Dziwiło mnie to bardzo, gdyż impulsy tętna są pobierane za pomocą światła, więc jaki wpływ na pracę układu ma potencjał mojego ciała? Nie podejrzewałem zakłóceń, ponieważ wszystko było zaekranowane. Otóż znowu niezastąpiony okazał się oscyloskop, przebieg na nóżce l U3A był złożeniem „tętna” i sinusoidy 50Hz. Jeśli dotykałem masy, mając jeden z palców w czujniku, pasożytnicza sinusoida zanikała. Ten dodatkowy przebieg niejako „szatkował” znacznie wolniejszy przebieg tętna, co powodowało jego silne tłumienie w elementach R13.C4. Musiałem się pozbyć niechcianego gościa, jednak w inny sposób niż przez łączenie badanego z masą. Dodałem więc do układu odpowiednie kondensatorki C2 i C3, dla których wcześniej zrobiłem miejsce. Wyraźnie pomogło, pięćdziesięciohercowy przebieg znacznie zmalał.

Myślę, że przyczyną takiego stanu rzeczy jest także zastosowanie zwykłych rezystorów 5% we wzmacniaczu różnicowym z U3A i tym samym słabe tłumienie sygnału wspólnego. Niestety nie mam dostępu do rezystorów l%. Mimo to układ z kondensatorami polepszył swe działanie, nie ma teraz znaczenia czy dotykam masy, czy też nie.

Kolejne eksperymenty i kolejne zaskakujące wyniki. Zauważyłem, że układ reaguje dosłownie na dmuchnięcie w jego kierunku. Gdy ustawiłem, potencjometrem montażowym PR4, jak najmniejsze (najbliższe masie) napięcie na nóżce l U3A, wszystko działało bardzo dobrze. Jednak wystarczyło chuchnąć na płytkę, by napięcie na tej nóżce zaczynało znacznie odbiegać od 0V, co paraliżowało działanie układu. Wystarczyło jednak chwilkę odczekać, by wszystko wróciło do normy. Pomyślałem, że to przez zmiany temperatury, zdziwiło mnie to, ponieważ kostki OP-07 mają bardzo mały dryft Uos przy zmianach temperatury TL082 nie miał tu większego znaczenia Wykonałem kilka eksperymentów z suszarką, po których stwierdziłem, że nawet znaczne podniesienie temperatury całości nie wpływa tak negatywnie na działanie układu jak chuchnięcie. Czyli przyczyna dziwnego zachowania układu tkwiła w wilgotności powietrza, a ściślej w wilgotności niezabezpieczonej płytki i papiem z opisem, który nakleiłem na płytkę. Domyśliłem się, żc musi tu chodzić o napięcie pojawiające się na nóżkach trzecich Ul i U2. Przy wartościach R3 i R4 równych 220k£2 i tak dużych wzmocnieniach, wpływ na działanie układu inają rezystancje rzędu kilkuset MO Zhoc/nikowałerr więc R3 i R4 rezystorami lOkft. teraz ukłac był całkowicie stabilny, jednak niestety stracił przez to na czułości Myślę jednak, żc jeśli ktoś zmontuje ten układ i zabezpieczy płytkę odpowiednim lakierem, takie niespodzianki nie będą miały miejsca

Zauważyłem leż, że układ zaczyna poprawne działanie dopiero po kilkudziesięciu sekundach od włączenia zasilania. Także po założeniu na palec musi minąć kilka sekund by układ zaczął „pikać”. Doszedłem, że przyczyną tego jest czas potrzebny na naładowanie się Cl poprzez szeregowo połączone R3 i R4. Zmniejszyłem więc Cl z IjlF do 220nF co znacznie przyspieszyło działanie układu, jednocześnie nie ujmując zauważalnie jego czułości. Ustawiłem też napięcie na nóżce l U3A na IV, co spowodowało znacznie s/yh-sze działanie układu po włączeniu zasilania Ustawienie tam IV ma też inną przyczynę Przebieg uzyskany z palca nie ma wypełnienia 50%, więc po kilkunastu okresach Cl zmienia swoje napięcie i stałe napięcie na nóżce l U3A nieco maleje. Dzięki ustawieniu tam IV układ działa teraz zawsze pewnie.

Teraz rozumiem już, że jak napisał Piotr Górecki w cyklu artykułów, rzeczywiście ana-logówka może doprowadzić do ..ciężkiego rozstroju nerwowego, a nawet do śmierci ze zmartw ienia ”, całe szczęście, ja jakoś przeżyłem ©.

Walka o 1/x

W trakcie prac nad uzyskaniem sensownych impulsów elektrycznych z tętna, rozmyślałem nad możliwościami rozwiązania funkcji l/x Doszedłem do wniosku, że można to zrealizować za pomocą tylko źródła prądowego i kondensatora. Jeśli czas okresu będzie czasem ładowania kondensatora, napięcie na nim będzie rosnąć linowo.

Elektronika cla Wszystkich Listopad 2006 57