Image18 (10)

Elektronika dla nieelektroników EdE

Rys. 14

200mV

oraz oczywiście napięcie odczytane na V2 jest równe napięciu Ux. W przypadku posiadania jednego miernika wystarczy przeprowadzić pomiar dwustopniowo, według rysunku 12. Jeśli jednak potencjometr Pot miałby wartość powyżej lUkii, wtedy w drugim kroku dołączenie miernika między punkt A i masę zmieniłoby znacząco napięcie Lab. Aby zminimalizować błąd, należ)' albo zastosować potencjometr o wartości 2,2kii... KM2, albo zamiast potencjometru użyć regulowanego zasilacza (rysunek 1 Ob), lub też zastosować wersję z przełącznikiem dwuobwodowym i rezystorem Rn o wartości równej rezystancji wewnętrznej woltomierza Rw według rysunku 13.

Rys. 11

Dodatkowe zakresy pomiaru prądu.

Warto pamiętać, że amperomierz to woltomierz na najniższym zakresie ±!99,9mV mierzący spadek napięcia na boczniku o niew ielkiej rezystancji. Można więc wykonać amperomierz o dowolnym zakresie, mierząc spadek napięcia na jakiejkolwiek rezystancji Rb o małej wartości według rysunku I4. Może to nawet być niewielka rezystancja ścieżki na

płytce drukowanej albo znikoma rezystancja przewodu. Prąd i* oblicza się z prawa Ohma: Ix = Ub / Rb

W praktyce może wystąpić problem z określeniem, jaka jest wartość Rb, zwłaszcza w przypadku ścieżek na płytkach drukowanych i przewodów. Wtedy można wykorzystać metodę porównawczą według rysunku 15. W takiej metodzie potrzebny jest zasilacz, który dostarczy prąd Ia równy prądowi Ix. Najpierw podczas przepływu prądu Ix zmierzyći zapamiętać spadek napięcia Ux na tej nieznanej, małej rezystancji Rx (rysunek 15a), a potem gdy nie płynie prąd Ix, dołączyć zewnętrzny obwód zasilania (regulowany zasilacz i rezystor Rs odpowiednio dużej mocy) według rysunku I5b i uzyskać takie samowskazanie woltomierza (Ua = Ux). Odczytana na amperomierzu wartość prądu I_A jest taka sama, jak wcześniejszego prądu Ix.

Pomiar rezystancji metodą techniczną. Odmianę opisanej powyżej metody warto też stosować do pomiaru małych rezystancji, nawet poniżej 0,IQ Wystarczy w tym celu jakikolwiek zasilacz o znacznej wydajności prądowej oraz rezystor odpowiednio dużej mocy Rs, ograniczający prąd do takiej wartości, żeby na badanej rezystancji spadek napięcia Ux wynosił co najmniej kilka mili woltów. Wartość badanej rezystancji w układzie z rysunku 16 oblicza się z zależności:

Rx = Ui /Ii

Nie można zapomnieć, że przewody i ścieżki mają niezerową rezystancję, na której przy przepływie prądu występują spadki napięcia. Przy pomiarach małych oporności, poniżej lft oraz małych napięć rzędu mili-woltów przy dużych prądach powyżej IA, wyniki pomiarów mogą zafałszować nawet tak małe rezystancje, jak rezystancja przewodów pomiarowych, styków czy ścieżek, 0,5ft. Dlatego nie jest

me-

prawidłowo

przy pomiarze małej rezystancji Rx - woltomierz należ)' dołączyć bezpośrednio do punktów, między którymi mierzona jest rezystancja.

Rys. 15

a)

Pomiar dużych rezystancji za pomocą M830. Multimetry popularnej rodziny M830 w roli omomierza nic pozwalają mierzyć rezystancji powyżej !999kO. Istnieje prosty sposób pozwalający tym przyrządem mierzyć rezystancję o wartości do 100MU, a nawel więcej. Wystarczy do tego jakiekolwiek źródło napięcia stałego 9. .24V, np mała bateryjka - bloczek 9V. Najpierw należy zmierzyć woltomierzem napięcie tej baterii lin według rysunku 18a, a potem połączyć szeregowo z badaną rezystancją Rx miernik jako WOLTOMIERZ według rysunku 18b. Woltomierz pokaże jakąś wartość Liw'

Uwaga! Podczas pomiarów nie należy dotykać elementów obwodu palcami, ponieważ rezystancja skóry może poważnie zafałszować wyniki pomiaru.

W przypadku miernika M830, znając napięcie baterii U_B (w woltach) oraz wskazanie Uw (też w' woltach), wartość mierzonej rezystancji (w megaomach) oblicza się w niezmiernie prosty sposób:

Rx [MO] = (U_B/ Uw)MO IMO Wynik obliczeń to wartość rezystancji Rx z dokładnością do kilku procent, więc należy go zaokrąglić.

Ciąg dalszy na stronie ?6

Elektronika dla Wszystkich Lipiec 2005 23