Image194

Elektronika dla nieelektroników EdE

oscyloskop

Rys. 18

- wtedy obraz przebiegu z sondy drugiej będzie niejako odwrócony. Takie dołączenie masy oscyloskopu do jakiegoś wewnętrznego punktu badanego układu jest możliwe, ale nie jest zalecane, ponieważ zależnie od pewnych innych czynników może (ale nie musi) spowodować zwiększenie szumów i zakłóceń. W bardzo rzadkich przypadkach może nawet uniemożliwić prawidłową pracę badanego układu. Bez większych obaw można natomiast łączyć masy sond do tej samej szyny zasilania, jak pokazuje rysunek I5d, również pamiętając, że wtedy oba obrazy będą „odwrócone”.

W licznych sondach oscyloskopowych (ale nie w dostarczonych z omawianym oscyloskopem) można łatwo zdjąć przewody masy z klipsami-krokodylkami    patrz fotografia

16. Bardzo często podczas pomiarów nie wykorzystuje się bowiem klipsów masy na końcach przewodów sond, tylko łączy się jednym przewodem na stałe zacisk masy/uzic mienia oscyloskopu z masą badanego układu. A potem wszystkie pomiary dokonywane są względem masy.

O ile przy pomiarach sygnałów rzędu IV i większych często nie wykorzystuje się klipsów- kropkodyl ków, a masę urządzenia łączy przewodem z masą oscyloskopu, o tyle przy pomiarach małych sygnałów oraz sygnałów o wysokich częstotliwościach należy koniecznie wykorzystywać klips-krokodylek sondy według fotografii 17, a nie oddzielny przewód masy. Chodzi o podatność na zewnętrzne zakłócenia i generowanie zakłóceń w.cz. Oddzielny przewód masy tworzy bowiem z przewodem pomiarowym dużą pętlę i rodzaj anteny nadawczo-odbiorczej.

Przy pomiarach w układach eksperymentalnych należy stanowczo unikać lutowania elementów, gdy chwytak sondy trzyma końcówkę lutowanego elementu. Rozgrzanie wyprowadzenia elementu powoduje często stopienie plastikowej nasadki chwytaka i jej uszkodzenie. Na czas lutowania sondę należy odłączyć od układu.

Problem uziemienia. Oscyloskop ma na płycie czołowej zacisk oznaczony symbolem masy-uziemienia i zacisk ten jest połączony z obudową, z masą gniazd wejściowych i sond oraz z zaciskiem uziemiającym we wtyczce i linią uziemienia w sieci energetycznej. Fakt ten może mieć istotne znaczenie.

Ze względu na śmiertelne ryzyko porażenia Redakcja EdW stanowczo odradza początkującym i niepełnoletnim pomiary w obwodach zasilanych wprost z sieci energetycznej. Niemniej w zasadzie, przy zachowaniu wielkiej ostrożności, oscyloskop umożliwia takie pomiary. Tu jednak często dochodzi do groźnych w skutkach błędów. Oprócz faktu, że napięcie sieci może spowodować śmiertelne porażenie, początkujący i roztargnieni zapominają o tym, że masa oscyloskopu jest połączona z jego obudową oraz ze stykiem uziemiającym we wtyczce sieciowej. Oznacza to, że po dołączeniu oscyloskopu do prawidłowo wykonanego gniazdka sieciowego, wyposażonego w styk uziemienia, masa oscyloskopu jest połączona z linią uziemienia domowej sieci energetycznej, a tym samym także z przewodem zerowym (neutralnym) sieci energetycznej. Jeśli potem masa sondy oscyloskopu zostałaby dołączona do jakiegokolwiek punktu o potencjale innym niż potencjał uziemienia, przez obwód masy oscyloskopu popłynie prąd. Ilustruje to przekreślony rysunek 18. Po pierwsze, zazwyczaj spowoduje to zakłócenie działania badanego układu i wynik pomiaru będzie niewiarygodny. Po drugie, w nowych instalacjach spowoduje on zadziałanie wyłącznika różnicowoprądowe-go, ale w starych ten prąd może być bardzo duży i może spowodować katastrofalne skutki, w tym uszkodzenia badanego układu, a nawet przepalenie przewodów i uszkodzenie oscyloskopu. To niestety bywa częsty i groźny błąd wynikający z braku świadomości faktu, że masa oscyloskopu jest dołączona do linii uziemienia w sieci energetycznej.

Z drugiej strony, w starych instalacjach bywają gniazdka bez bolca uziemiającego. Wtedy masa oscyloskopu nie jest połączona do uziemienia, tylko „wisi w powietrzu”. Dołączenie sondy do układu zasilanego bezpośrednio z sieci może wtedy spowodować, że na masie oscyloskopu wystąpi groźne dla życia napięcie. Może to grozić śmiertelnym porażeniem.

Omawiane problemy dotyczą tylko pomiarów w obwodach zasilanych wprost z sieci energetycznej. Jeśli badany układ zasilany jest z atestowanego zasilacza lub z bateri , pod względem bezpieczeństwa problem uziemienia obudowy nie ma większego znaczenia.

Pomiary

W instrukcji oscyloskopu CQ5620 podany jest szereg wskazówek dotyczących pomiarów napięć (amplitudy), czasu i fazy. Warto