Image139

Elektronika dla nieelektroników/fcitl?

Oscyloskop

- najlepszy pomocnik elektronika    część 2

Podstawa czasu

Zależnie od prędkości przesuwu plamki oscyloskopu można dowolnie ..ściskać” lub „rozciągać” obraz na ekranie. Fotografia 8 pokazuje ten sam przebieg przy różnych prędkośćiuch plamki ustawionej pokrętłem TIMfc/DlV W oscyloskopie za przesuw plamki w poziomie odpowiada blok podstawy czasu (ang. time base). Prędkość plamki można regulować skokowo od bardzo małej 0,2 sekundy/działkę do ogromnej 0,2 mikro-sekundy/dzialkę, a dodatkowo jeszcze zmieniać płynnie pokrętłem SWP.VAR. W praktyce prawie zawsze potencjometr ten należy skręcić do oporu w prawo, do kreski oznaczonej CAL wtedy prędkość plamki jest taka, jak wskazuje pokrętło oznaczone TIME/DIV (czus/działkę). Dodatkowy przycisk XI0 MAU pozwala dziesięciokrotnie zwiększyć jej szybkość.

Wzmacniacz odchylania pionowego

Drugi ważny blok oscyloskopu to wzmacniacz lub wzmacniacze odchylania pionowego. Najprostsze oscyloskopy mają jeden wzmacniacz wejściowy i pozwalają na obserwację tylko jednego przebiegu. Nieporównanie większy pożytek daje oscyloskop dwukanałowy, pozwalający obserwować na ekranie jednocześnie dwa przebiegi.

Zależnie od wielkości mierzonych przebiegów, należy ustawić wzmocnienie, czyli czułość odchylania plamki w pionie, by dobrze było widać szczegóły kształtu przebiegu. W omawianym oscyloskopie dwukanałowym CQ5620 czułość każdego kanału można niezależnie regulować skokowo pokrętłami VOLTS/DIV w szerokim zakresie 5mV/dz do 5V/dz i płynnie potencjometrami oznaczonymi CH1VAR i CH2VAR.

Standardowo oscyloskop pracuje jako dwukanałowy (przełącznik MODF. w pozycji DUAL) i na ekranie występują dwa przebiegi, które można niezależnie przesuwać w górę i w dół odpowiednimi pokrętłami oznaczonymi POSITION. Przycisk AI.T/CHOP jest rzadko używany. Ma znaczenie wyłącznie w trybie DUAL w nielicznych przypadkach, gdy zachodzi potrzeba zlikwidowania migotania dwóch badanych przebiegów. Zwykle przy najmniejszych częstotliwościach wykorzystuje się tryb CHOP, a przy największych ALT, przy pośrednich - dowolnie.

W praktyce często trzeba mierzyć złożone sygnały o rozmaitych kształtach, w tym przebiegi ze składową stałą. W zależności od potrzeb trzeba wtedy odpowiednio ustawić przełączniki sprzężenia wejścia. Najczęściej będą one ustawione w pozycji AC, czyli przy sprzężeniu zmiennoprądowym (Alternate Current), przez wewnętrzny kondensator, który nie przepuszcza ewentualnej składowej stałej, a tylko przebiegi zmienne. Jest to pożyteczne, ponieważ pozwala mierzyć małe napięcia zmienne występujące na tle dużych napięć stałych. W pozycji DC (Direct Current) na ekranie obrazowana jest i składowa stała, i sygnały zmienne. Można wtedy łatwo mierzyć napięcia stałe i w praktyce często okazuje się to wygodniejsze niż pomiar woltomierzem.

W środkowym położeniu przełącznika wejściowego, oznaczonym GND, sygnał z sondy nie jest połączony i wejście wzmacniacza jest zwane do masy (ale sonda nie jest zwarta). Wtedy na ekranie zawsze pokazuje się linia prosta. Wbrew pozorom, to bardzo

26 Wrzesień 2005 Elektronika dla Wszystkich