Image44 (8)

J^LEKTROMKA^UUjJ _—

Rys. 2 Schemat montażowy

Do czego to służy?

Wszystkie układy elektroniczne możemy podzielić na te przydatne w praktyce i na te, które służą tylko rozrywce. Prezentowany układ znajduje się pośrodku tych dwóch kategorii. Może służyć jako atrakcyjny dzwonek do drzwi lub jako zabawka. Budowa nie jest skomplikowana, więc układ z powodzeniem zmontują także młodsi Koledzy.

Jak to działa?

Schemat układu przedstawiony został na rysunku 1.

„Sercem” urządzenia jest układ scalony CD4017. Dzięki generatorowi astabtlne-mu. złożonemu z układu Ul oraz elementów C3, R2, PI. licznik podaje jedynkę logiczną na kolejne wyjścia. To powoduje, że do „plusa” są dołączane kolejno

Rys. 1 Schemat ideowy

potencjometry od P2 do PIO. Dzięki temu generator astahilny o częstotliwości akustycznej generuje coraz to inny dźwięk. W skład tego generatora wchodzą elementy: T2, T3, R6-R9, C5, C6. Wzmocnieniem dźwięku zajmuje się końcówka mocy /łożona z R4, R5 i Tl. Diody D1-D10 wprowadzają potrzebną separację, bez której układ nic mógłby poprawnie pracować. W układzie występuje jeszcze jeden „trik”, który warto omówić. Dotyczy on generatora. Pracuje or. tylko wtedy, kiedy na 12 końcówce układu Ul panuje stan wysoki. Normalnie, gdy melodia nie jest odgrywana i na wyjściu Q0 licznika panuje stan wysoki, zostaje on zanegowany i trafia na 12 końcówkę układu Ul. Naciśnięcie przycisku SI powoduje, że na wyjściu generatora pojawia się stan wysoki. Licznik jest sterowany zboczem ze stanu niskiego na wysoki. Powoduje to, że na wyjściu Ql pojawia się stan wysoki i jest odgrywany pierwszy dźwięk, a na wyjściu Q0 panuje wtedy stan niski, który zanegowany daje stan wysoki. Taki układ rzeczy podtrzymuje pracę generatora i odegranie melodii. Kiedy na wyjściu Q0 pojawi się znowu stan wysoki, generator przestanie pracować i melodyjka nie będzie odgrywana. Tempo odgrywania melodii można regulować potencjometrem PI. Kondensatory Cl i C2 filtrują napięcie zasilania, a C4 i R3 resetują licznik po każdym włączeniu zasilania. Układ należy zasilić napięciem od 9V do 12V.

Montaż

i uruchomienie

Układ można zmontować na płytce drukowanej pokazanej na rysunku 2. Na początku lutujemy wszystkie rezystory, podstawki, kondensatory, przełącznik, diody, potencjometry, tranzystory.

Ciąg dalszy na stronie 59.

Elektronika dla Wszystkich Maj2006 53