Img00072

76

Temperatura mięknienia

1.110. Przejście ciała stałego w stan ciekły charakteryzuje temperatura topnienia, a przejście ciała ze stanu ciekłego w stan stały - temperatura krzepnięcia. Ciała stałe o budowie krystalicznej mają ściśle określoną temperaturę topnienia. Natomiast ciała bezpostaciowe, do których należy m.in. szkło, materiały termoplastyczne (woski, bitumy, plastomery) nie mają wyraźnie zaznaczonej temperatury topnienia, nie ma tu wyraźnej granicy między ciałem stałym a ciekłym. Miękną one stopniowo przy podwyższaniu temperatury, aż do osiągnięcia stanu ciekłego.

Temperatura, przy której materiał osiąga ściśle określony stopień plastyczności definiuje się umownie jako temperaturę mięknienia.

Stosuje się kilka metod do określania temperatury mięknienia (metoda „pierścień i kula”, metoda Kramera i Sarnowa, metoda Ubbelohde’a). Porównywanie wartości temperatur mięknienia różnych materiałów możliwe jest tylko wtedy, gdy pomierzono je tą samą metodą.

Temperatura łamliwości

1.111. Plastomery i elastomery używane szeroko do wyrobu elementów izolacyjnych, po oziębieniu tracą stopniowo giętkość stając się sztywne i kruche. Określa się umownie tzw. temperaturę łamliwości jako temperaturę, poniżej której materiał staje się na tyle kruchy, że ulega zniszczeniu w teście łamliwości. Badania przeprowadza się w taki sposób, że na cienką płytkę stalową nanosi się warstewkę badanego materiału, a następnie ochładza stopniowo płytkę i co np. 1 K zgina się ją i rozprostowuje. Temperaturę, w której materiał na płytce pęka podczas zginania określa się jako temperaturę łamliwości.

Palność

1.112. Do oceny palności materiału wykorzystuje się obserwacje zachowania się materiału w zetknięciu z płomieniem (pomiar ubytku masy, czas palenia się próbki o określonych wymiarach) lub przy zetknięciu z rozżarzonym przedmiotem niepalnym (tzw. żaroodporność).

Materiały samozapalne zapalają się bez udziału płomienia, np. przy miejscowym przegrzaniu. Mogą mieć one własności wybuchowe. Należą do nich np. niektóre lotne węglowodory, lekkie benzyny.

Materiały łatwo zapalne zapalają się przy zetknięciu z zewnętrznym płomieniem i palą się po jego usunięciu. Należy do nich większość tworzyw sztucznych.

Materiały trudno zapalne zapalają się przy zetknięciu z zewnętrznym płomieniem, ale po jego usunięciu gasną. Należą do nich niektóre tworzywa sztuczne używane do wytwarzania elementów izolacji elektrycznej.