img010 2

endogennemu, tj. powstającemu wev tłuszczów i białek. 1/ tego powodu związku z tym, ze ftempo meta

ta stałocieplne (homeotermiczne) to zwierzęta, u których dobowe i sezonowe "zmiany temperatury w głębi ciała nie przekraczają umownej granicy ±2°C.lTemperatura ciała utrzymywana jest na stałym i wyższym od temperatury otoczenia poZTomie dzięki ciepłu endogennemu, tj. powstającemu wewnątrz organizmu, w czasie utleniania węglowodanów.

zwierzęta te nazywa się również endotermicznymi. W metabolizmu tych zwierząt jest szybszej niż zwierząt zmiennocieplnych. często określa się je mianem zwierząt lachy metabolicznych (o szybkim metabolizmie).    .

Pośród zwierząt stałocieplnych spotykamy tzw. / zwierzęta przemiennocieplne (heterotermiczne). Są to zwierzęta, u których w pewnych oEresach roku zmiany temperatury ciała znacznie przekraczają umowną granicę ±2°C. Zapadają one w stan odrętwienia: hibernacji, estywacji lub torporu dobowego.^J

Wpływ temperatury otoczenia na temperaturę ciała zwierząt stałocieplnych jest jedynie pośredni, gdyż pozostaje ona stała w szerokim zakresie temperatur otoczenia. Zdolność do utrzymywania tej stałej temperatury zależy m.in. od wielkości powierzchni ciała i jej wartości izolacyjnej. Im mniejsze zwierzę, tym większą ma powierzchnię względną, tzn. stosunek powierzchni do masy ciała, co oznacza większą utratę ciepła i większy energetyczny koszt stałocieplności.

Utrzymanie stałej temperatury ciała wymaga wyrównanego przepływu ciepła, tzn. produkcja i utrata ciepła muszą być równe. IWy miana ciepłajnięd/.y organizmem a otoczeniem przebiega czterema drogami: poprzez przewodnictwo, konwekcję, promieniowanie i parowanie.

I Przewodnictwo - cząsteczki jednego ośrodka 'np. cieplejszego ciała lub cieplejszej części .-wunego    mające większą energię Kinetyczną, przekazują ją innemu ośrodkowi (np.

cząsteczkom ciała o niższej temperaturze). Szybkość przewodnictwa zależy od różnicy temperatur pomiędzy ośrodkami oraz od współczynnika przewodnictwa (im ten współczynnik mniejszy tym większa wartość izolacyjna). Wysoką wartość izolacyjną posiada np. futro czy . podskórny tłuszcz.

L_Konwekcja - ciecze i gazy stykają się z ciepłą powierzchnią (np. skóra zwierzęcia).

ogrzewają się i w rezultacie unoszą się a ich miejsce zajmują nowe porcje, które znów ulegają ogrzaniu i uniesieniu, itd. Jest to konwekcja naturalna. W przypadku, gdy ruch wywołany jest r ruchem zwierząt, prądami wody lub wiatrem mówimy o konwekcji wymuszonej.

[ Promieniowanie - kaz.de ciało o temperaturze wyższej od zera bezwzględnego (-273°C) wysyła energię do otoczenia przez promieniowanie z szybkością równą szybkości światła (300 tys. km/s). Promieniowanie to rozchodzenie się fal o długości zależnej od temperatury ciała promieniującego, nic wymagające na swej drodze ośrodka. Ciała o temperaturze niższej od 500°C wysyłają głównie promieniowanie podczerwone (cieplne). W stosunku do tego promieniowania ciało zwierzęcia zachowuje się jak ciało doskonale czarne czyli pochłania je całkowicie i zamienia je w ciepło.

Parowanie - woda parująca z .powierzchni ciała zwierzęcia lub z jego dróg oddechowy ch odprowadza z organizmu duże ilości ciepła. Ciepło parowania potu przy temperaturze skóry 35°C wy nosi około 2.42 kj/g. Niezwykle istotnym jest fakt iz zwierzęta mogą tracić ciepło przez parowanie wówczas, gdy utrata ciepła innymi drogami jest niemożliwa.

(j-Urzymanie stałej temperatury w głębi ciała odbywa się kosztem znacznych zmian tempa metaboli/mu^Najnizsze tempo metabolizmu obserwowane jest w zakresie temperatur otoczenia stanowiących tzwjjjtrefę ternioncutralnjJ(Ryc. 4)l\V strefie tej zwierzę nie ponosi dodatkowych wydatków energetycznych na utrzymanie stałej temperatury ciałaj Po

L