img092 (16)

Ba pokryw Jo alidady umie 32czr.aa Jest libels rurkowa, zwana libelą alldadową lub główną. Służy ona do pionowego ustawiania osi obrotu instrumentu, a więc i do poziomego ustawiania płaszczyzny łimbusa. TT instrumentach o dawnej konstrukcji stosowano niekiedy dwie llhele alidado->.ve ustawione w płaszczyznach prostopadłych do siebie. W teodolitach przeznaczonych do bardzo dokładnych pomiarów astroconlczao-geodezyjnych doprowadza cię eś obrotu Instrumentu do położenia pionowego za pomocą lite li nasadkowej, składanoJ ni oś obrotu lunety.

Oprócz libołi i urządzeń odczytowych zosjdują 3ię na alidadzic dwa wsporniki, tm których spoczywa oś obrotu lunety. Luneta noża obracać się dokoła tej osi v.^r płaszczyźnie pionowej, 3 wtedy jej oś celowa wyznacza pionową płaszczyzn? celową (kollmacyJuą) , która na pozior.ej płaszczyźnie limbusa odcina wiórze na kąty poziome.

Obrócenie lunety w płaszczyźnie pionowej o 1SO° nazywa się przechyleniem lub przerzuć:ulca lunety przez zenit. Lunetę można unieruchomić w dowolnym położeniu za pomocą śruby zaciskowej (rys. 101), a dokładne ca-prowadzer.ic jej na cel umożliwia śruba naprowadzająca (leniwka). Górne Łt>kończenie Jednego ze wsporników lunety skład 1 el? nickl6dy z dwóch części, które ucina_ za pomocą śrubek i s₂ śc 4gać lub rozsuwać (rys.

1059) 1 aloó taż górną ezęśc wsporniku noźnf. podnosić lub obniżać (rys. *105b), a tym esmga podnosić lub obniżać J&icn koniec esi obrotu lunety, co umożliwia doprowadzeniu tej osi do pcTożenia poziomego.

£yo. 105

2 lunetą połączony Jest na stało, pionowy krąg podziałowy (llnbus pionowy) przeansossory do pomiaru kątów pionowych. Indeksy do ode syty.-Mała tc.;o krętu są nieruchome, natomiast sam krąg obraca się wraz z lunetą, czy;:- różr>- się cd kręgu poziomego, który w czasie pomiaru kątów pozic-ry cii Jest nieruchomy. Buch kręgu pionowego wraz 2 lunetą wprowadzono yo to, aby ułatwić odczytywanie Jogc- podziału przy pomiarze dużych kątów • pionowych, ha indeksach służących do odozyty.rama kręgu pionowego znaj-rinje się libęla, v/:zca Rclimacyjną} umożliwia cna każdorazowe ustawieniu indeksów uii odczyt odpowiadający pozicmenu położeniu osi celowej. 'U r.aj-uoi;szych konstrukcjash teodolitów zamiast iibcli kollnacyjncJ wprowadza się urządzenia kompensatorowe różnych typów do automątyoancgo ust&wianls