img458 (4)

5. INTERPRETACJA WYNIKÓW PODSTAWOWYCH BADAŃ LABORATORYJNYCH

Zakres prawidłowych wartości laboratoryjnych (inaczej referencyjnych) to wartości dla populacji ludzi zdrowych, po odjęciu 2,5% wyników najniższych i 2,5% najwyższych. W przybliżeniu mieszczą się one w przedziale średnia ± 2 odchylenia standardowe.

Zamieszczenie zakresu wartości prawidłowych jest niezbędne w przypadku szeregu badań biochemicznych (np. wartości enzymów, stężenia pierwiastków) czy dotyczących układu odpornościowego (np. stężenie immunoglobulin, odsetki limfocytów z określonymi receptorami), które zależą od metody badania. U niemowląt i dzieci konieczne jest często uwzględnienie zależności od wieku.

Istotnym czynnikiem w interpretacji wyników badań laboratoryjnych jest techniczna dokładność oznaczenia. Dokładność jest miarą zbliżenia wyniku otrzymanego do wartości prawdziwej, podczas gdy miarą precyzji jest powtarzalność wyników. Precyzję badania można wykazać za pomocą obliczenia przedziału ufności (zwykle 95%) - na podstawie średniej i odchylenia standardowego zwykle z dwóch oznaczeń. Każda metoda badawcza ma swoją czułość (zdolność do wykrycia choroby) i swoistość (zdolność do stwierdzenia braku choroby).

Czułość = liczba wyników dodatnich / liczba chorych x 100 Swoistość = liczba wyników ujemnych / liczba zdrowych x 100

Należy zwrócić uwagę na możliwość wyników fałszywie dodatnich i fałszywie ujemnych, szczególnie przy interpretacji badań przesiewowych.

Wyniki oznaczeń często podawane są w dawnych jednostkach zwyczajowych. Natomiast powszechnie obowiązującymi są jednostki międzynarodowego układu SI, co wiąże się z koniecznością dokonania odpowiednich przeliczeń. Zasady tworzenia międzynarodowego układu SI i tabele przeliczeniowe znajdują się w monografii H. Liperrta: Jednostki SI w medycynie, PZWL, Warszawa, 1980.

Morfologia krwi obwodowej

Jest najczęściej wykonywanym badaniem dodatkowym, zarówno w praktyce ambulatoryjnej, jak i u dzieci hospitalizowanych. Zalecane jest pobieranie krwi na czczo, gdyż po posiłku (podobnie jak po wysiłku) może zwiększyć się w naczyniach krwionośnych liczba leukocytów.

Większość stanów chorobowych (niedokrwistości, skazy krwotoczne, zakażenia, choroby zapalne, rozrostowe) znajduje swoje odbicie w wynikach tego badania. Dla jego prawidłowej interpretacji konieczna jest znajomość wartości prawidłowych dla dzieci w różnym wieku wraz ze zrozumieniem przyczyn tych zmian.

111