IMG69 (5)

przez kompleks antygen-przeciwciało (część B ryciny). W wyniku tej interakcji dochodzi do przekazania negatywnego sygnału, hamującego funkcje limfocytu B.

3.26.    ---Se-

Receptor FcRn (neonatal Fc receptor for IgC - noworodkowy receptor dla Fc IgC) został pierwotnie zidentyfikowany na komórkach nabłonka jelitowego noworodków szczurzych. Odpowiedzialny jest on za transport połkniętych z mlekiem IgC ze światła jelita do krwi. Niedawno okazało się. że receptor ten może pełnić rolę ochronną w stosunku do IgC w osoczu, ograniczając ich degradację. Wyniknęło to w badaniach na myszach ..knock-out" z defektywnym genem dla /32-mikroglobuIiny. U myszy tych stwierdzono niespodziewanie bardzo niski poziom IgC w osoczu. Okazało się. że jest to związane z dysfunkcją receptora obecnego na komórkach śródbłonka. analogicznego do FcRn u noworodków szczurzych. Receptor ten ma budowę podobną do cząsteczki MHC klasy I - składa się z łańcucha al i /J2-mikroglobuliny. Przeciwciała IgG. które przedostają się do pęcherzyków pinocytarnych komórek śródbłonka, wiążą się z receptorami FcRn i unikają w ten sposób degradacji w lizoso-mach. Są one następnie uwalniane z powrotem do krwi. Na marginesie warto wspomnieć, że podobny do FcRn receptor jest odpowiedzialny u człowieka za transport matczynych IgG w łożysku do krwi płodu.

3.27.    a.....

Surowica ludzka zawiera pokaźne ilości białka (6-8 g w 100 ml). Frakcja -^-globulin, stanowiąca w przybliżeniu 14-17% ogólnej ilości białek surowicy, obejmuje białka wolno migrujące, o stosunkowo dużej masie cząsteczkowej, wśród których dominują IgG i IgA. IgM rozmieszczone są raczej we frakcji ^-globulin (ryc. 3.4).

3.28.    - b - - - f

Preparaty dożylne immunoglobulin są koncentratami przeciwciał o szerokim zakresie działania, przygotowywanymi z pełnej krwi człowieka. Według zaleceń WHO powinno się je uzyskiwać z krwi co najmniej 1000 dawców, by zapewnić maksymalnie szeroki zakres swoistości w stosunku do drobnoustrojów chorobotwórczych i ich toksyn. Standardowe preparaty immunoglobulin zawierają przede wszystkim IgG (na przykład w preparacie Sandoglobulin stanowią one 96%). a rozkład poszczególnych podklas

globuliny

v ^IgG

cci aZ p

/»    /~v    .igA

'>»/ W W A/igM

ruchliwość elektroforetyczna

Ryc. 3.4. Wzorcowy elektroforetyczny rozkład białek surowicy oraz rozmieszczenie głównych podklas immunoglobulin (wg [8])

odpowiada ich rozkładowi w normalnej surowicy. Preparaty immuno-globulinowe powinny zawierać jak najmniejszą domieszkę innych klas przeciwciał. Podobnie, nie powinno być w nich zbyt wiele agregatów przeciwciał, mogących wywołać reakcje anafilaktyczne.

Immunoglobuliny podawane są najczęściej substytucyjnie, we wrodzonych i nabytych zaburzeniach odporności:

•    w agammaglobulinemii sprzężonej z chromosomem X (Brutona)

•    w zwykłym zmiennym niedoborze odporności (CVI)

•    w ciężkim złożonym niedoborze odporności (SCID)

•    w niedoborze odporności po oparzeniach.

Wskazaniem do podawania dożylnego immunoglobulin może być również posocznica noworodków, zwłaszcza noworodków urodzonych przedwcześnie (większość przeciwciał IgC przekazywanych z krwi matki przez łożysko przechodzi do płodu po 34 tygodniu ciąży: niemowlęta urodzone przed tym okresem będą miały szczególnie niski poziom immunoglobulin). W posocznicy noworodków wykazano korzystne działanie immunoglobulin podawanych zarówno profilaktycznie, jak i leczniczo.

Obok zaburzeń odporności, preparaty immunoglobulinowe stosowane są w małopłytkowości samoistnej (idiopathic thrombocytopenic purpura - ITP). Jest to choroba z autoagresji. w której dochodzi do niszczenia płytek krwi i skazy krwotocznej, wynikających z obecności przeciwciał przeciwko antygenom płytek krwi i ich prekursorom. Podawanie dożylne immunoglobulin powstrzymuje proces niszczenia płytek. Podobnie, immunoglobuliny podawane dożylnie działają korzystnie w zespole Guil-laina-Barrego i stwardnieniu rozsianym.

55