IMG23

kami zwierząt są zazwyczaj odrzucane w sposób nadostry. Taka kombinacja gatunkowa dawca-biorca określana jest jako niezgodna (discordant). Natomiast gdy przeszczep nie jest odrzucany w sposób nadostry i przeżywa dłużej, kombinacja gatunków określana jest jako zgodna (concordant). U ludzi najbardziej zaawansowane są badania nad przeszczepami serca od świń. Człowiek i Świnia należą do kombinacji niezgodnej, dlatego też w normalnych warunkach przeszczepy od świń (w tym serca) są u człowieka odrzucane w sposób nadostry.

Odrzucanie nadostre charakteryzuje się szybkim powstawaniem zakrzepów i krwotokami śródmiąższowymi, co w sumie prowadzi do nieodwracalnego uszkodzenia przeszczepu i utraty jego funkcji w ciągu minut-godzin. Za stan ten odpowiedzialne są dwa czynniki: naturalne przeciwciała IgM rozpoznające struktury na komórkach śródbłonkowych przeszczepianego narządu, co indukuje kaskadę dopełniacza, oraz duża wrażliwość komórek przeszczepu na działanie obcogatunkowego dopełniacza. Naturalne przeciwciała IgM u człowieka, odpowiedzialne za nadostre odrzucanie przeszczepów świńskich, skierowane są w ogromnej większości przeciwko pojedynczej strukturze: Galal-3Gal. Formowanie się tego cukru jest uzależnione od aktywności a1.3-galaktozylotransferazy. U człowieka i małp człekokształtnych, w przeciwieństwie do wielu innych gatunków ssaków, brak jest tego enzymu i nie są w związku z tym tworzone na komórkach wymienione reszty cukrowcowe.

Próby zahamowania odrzucania i przedłużenia przeżycia przeszczepu ksenogenicznego u człowieka zmierzają w dwóch kierunkach: 1) blokowania reakcji przeciwciał IgM z docelowymi strukturami cukrowcowymi i 2) neutralizacji działania dopełniacza. Przykładem działań z pierwszej grupy jest usuwanie z krążenia ksenoreaktywnych przeciwciał IgM bądź blokowanie (degradowanie) struktur docelowych. W zakresie strategii z drugiej grupy mieści się produkcja (hodowla) świń transgenicznych z wprowadzonymi do ich komórek ludzkimi genami dla czynników hamujących aktywację układu dopełniacza. Częściowym powodzeniem zakończyły się próby przeszczepiania świńskich narządów, mających na komórkach śródbłonka ludzkie inhibitory dopełniacza - DAF (czynnik przyśpieszający rozkład konwertazy C3/C5. CD55) i czynnik restrykcji homologicznej 20 (CD59).

10.6.---d--

1 0.7.---d - f

10.8. -be

Oznaczanie antygenów zgodności tkankowej przeprowadza się z użyciem limfocytów izolowanych z krwi pacjenta. W celu określenia antygenów MHC klasy II konieczne jest uzyskanie populacji limfocytów B. Podanie dopełniacza (np. króliczego) do zawiesiny limfocytów preinkubowanych z surowicą (przeciwciałami) ma na celu zabicie komórek, do których przyłączyły się swoiste przeciwciała. Zabite komórki identyfikuje się w teście żywotności, dodając odpowiedni barwnik.

10.9. -- -d--

Losy przeszczepu w dużej mierze zależą od zgodności antygenów głównego układu zgodności tkankowej (HLA) między biorcą a dawcą przeszczepu. W praktyce bada się antygeny HLA-A. HLA-B i HLA-DR. Każdy człowiek dziedziczy od rodziców po jednym allelu danego antygenu, dlatego też dawca i biorca mogą się różnić w zakresie od O (pełna zgodność) do 6 (pełna niezgodność) wymienionych antygenów HLA. Ideałem byłoby dobranie pary dawca-biorca o maksymalnej zgodności

-    udaje się to w przypadku wyboru dawcy spośród rodzeństwa. W praktyce najistotniejsze znaczenie ma zgodność w zakresie antygenów HLA-B i HLA-DR. Wykazano, że spośród biorców nerek, którzy mieli wszystkie allele HLA-B i HLA-DR niezgodne, ponad 30% biorców traci nerki w ciągu 3 lat po przeszczepieniu, natomiast w przypadku całkowitej zgodności

-    odsetek ten wynosi około 20%.

1 0.1 O. a - - d - -

10.11.    a

10.12.    - - c - - f

10.13.    - - c - - f

Jedną z głównych przeszkód w przeszczepianiu allogenicznych wysp trzustkowych (Langerhansa) są trudności w ich uzyskaniu. Wyspy trzustkowe są wrażliwe na metody izolacyjne, łatwo giną podczas preparatyki, w związku z czym trudno jest otrzymać wystarczającą liczbę tych wysp. zapewniającą po przeszczepieniu utrzymanie normoglikemii w dłuższym okresie.

163