IMG21 (7)

Tabela 29

Temperatury wrzenia i skład niektórycł

	Ul
Azeotropy z minimum temperatury wrzenia V	Dwusiarczek____ Pirydyna — Woda Etanol — Woda * Czterochlorek węgla — Etanol Octan etylu — Etanol	351,33 338,11 344,96	95,6% C.H6OH 82,8 % CC14 68,9% CH3COOC.H
Azeotropy z mak-	Chloroform — Aceton	337,86	8,0% CHCI3
simum tempera-	Woda — Kwas azotowy	393,66	68,0% HNOa
tury wrzenia	Woda — Chlorowodór	383,16	20,3 %HC1
	Woda — Jodowodór	| 400,16	58,0% HBr

dużym nadmiarze tego ostatniego, po wyczerpaniu się wody zaczyna destylować azeotrop benzen—etanol, a następnie czysty etanol.

Szczegółowe omówienie aparatury i sposobu prowadzenia destylacji frakcjonowanej oraz rozdzielania azeotropów można znaleźć w podręcznikach technologii i inżynierii chemicznej¹⁰.

2.4.6. Ciecze mieszające się w sposób ograniczony. Wzajemna rozpuszczalność cieczy mieszających się ograniczenie jest praktycznie niezależna od ciśnienia i można ją badać pod ciśnieniem stałym, równym atmosferycznemu. Tym samym wielkością zmienną, od której zależy skład obydwu faz w takim układzie, staje się temperatura.

2.4.6.I. Wpływ temperatury na rozpuszczalność cieczy mieszających się ograniczenie. Przykładem cieczy mieszających się ze sobą w sposób ograniczony może być układ

Tabela 30

Wzajemna rozpuszczalność fenolu i wody

Temperatura	% fenolu w górnej warstwie	% fenolu w dolnej warstwie
20	8,4	72,2
30	9,2	69,9
40	9,6	66,8
50	11,8	62,6
55	13,8	59,2
60	16,8	55,1
65	23,9	45,8

65,85    34,0'

^l* Oborowski J.: Podstawy inżynierii chemicznej. WNT, Warszawa 1965.

fenol—woda. Małe ilości fenolu rozpuszczają się w wodzie tworząc układ jednofazowy, ale z chwilą osiągnięcia stężenia 8,4% fenolu w warstwie wodnej w temperaturze 20°, mieszanina rozdziela się na dwie warstwy; górną stanowi nasycony roztwór fenolu w wodzie, a dolną nasycony roztwór wody w fenolu. W miarę wzrostu temperatury rośnie wzajemna rozpuszczalność fenolu w wodzie i wody w fenolu,'Tak te~ w temperaturze 65,85° zanika granica faz i układ staje się jednorodny (tab. 30). Temperaturę tę nazywamy krytyczną temperaturą mieszalności. Przedstawiając dane z tabeli 30 na wykresie, otrzymujemy krzywą jak na rycinie 98. Z krzywej tej możemy odczytać zawartość fenolu i wody w obydwu warstwach w dowolnej temperaturze. Tak np. w temperaturze warstwa wodna ma skład określony przez punkt M, a warstwa fenolowa przez punkt N.

Ryc. 98. Rozpuszczalność wzajemna fenolu i wody w zależności od temperatury.

Wykres podzielony jest przez krzywą na cztery obszary. Obszar / odpowiada nienasyconym roztworom wody w fenolu, obszar II układom wody i fenolu o ograniczonej rozpuszczalności, obszar III nienasyconym roztworom fenolu w wodzie, a obszar IV układom jednofazowym.

Uwzględniając fakt, że ciśnienie nad tym układem ma wartość stałą równą 1 atmosferze, możemy regułę faz dla takich układów przedstawić równaniem

. f+s = n+l    (22)

Powyżej krytycznej temperatury mieszalności układ fenol—woda jest jednofazowy, wobec czego liczba stopni swobody wynosi dwa

s = 2—1 + 1 = 2

Ryc. 99. Rozpuszczalność wząjemna trójety-loaminy i wody w zależności od temperatury.

Ryc. 100. Rozpuszczalność wząjemna nikotyny i wody w zależności od temperatury.

) 153