IMG&0 261 (2)

.10*

.10*

300

gniot

Rys. 11.10. Wykres rekrystalizacji (Czochralskicgo) żelaza elektrolitycznego

Tablica ll.i

Obróbka plastyczna na zimno umożliwia kształtowanie materiałów metalicznych wymagające zastosowania dostatecznie dużych nacisków. Odbywa się teoretycznie bez strat materiału, przy zapewnieniu znacznej dokładności kształtu i wymiarów, dobrej gładkości powierzchni wyrobu oraz, co najważniejsze, powoduje umocnienie. Warto pamiętać, że jest to jedyny sposób powiększenia wytrzymałości materiałów metalicznych nie podlegających obróbce cieplnej.

Obróbka plastyczna na gorąco umożliwia kształtowanie materiałów metalicznych kilkakrotnie mniejszymi naciskami (mniejsza moc silników napędzających urządzenia). Odbywa się przy pewnej stracie materiału spowodowanej utlenianiem (np. dla stali strata wynosi średnio 2 +- 3%), mniejszej dokładności kształtu i wymiarów (z powodu rozszerzalności cieplnej) oraz mniejszej gładkości powierzchni wyrobu, bez istotnej zmiany właściwości materiału, jeżeli pominąć zmiany wywołane powiększeniem gęstości materiału, przez zgrzanie rzadzizn, mikropęknięć i pęcherzy gazowych (wad typowych dla struktury odlewu).

Temperatury odprężania, rekrystalizacji, rekrystalizowania i obróbki plastycznej na gorąco kilku materiałów

Materia!	Temperatura °C
	odprężania	rekrystalizacji	rekrystalizowania	obróbki plastycznej
W	800	1200	1200-i- 1300	1200 -i-1800
Ni	400	620	750- 850	1100-1200
Cu	150	180 - 230	400-500	800*1000
Al	120	150	350-400	350 + 450
Sn		0		150+170
Pb		0		100*150
stal 0,1% C	400-450	460	550 + 650	850+1200
mosiądz 10% Zn	280 - 350	375	650-i-700	900 + 950
mosiądz 33% Zn	270 - 300	375	500 - 700	750 + 850
brąz 7% Al	360 - 460	500	650'+ 750	750 + 900

razie efektu umocnienia nie obserwuje się, ponieważ anuluje go samorzutj przebiegająca rekrystalizacja. Z tego powodu niskotopliwe metale, jak Sn, Pb, I o temperaturze rekrystalizacji niższej od 10°C, odkształcane plastycznie w tempa turze otoczenia nie podlegają umocnieniu.

Przyjmując temperaturę rekrystalizacji za kryterium, wyróżnia się zabiegi obri ki plastycznej:

—    na zimno, przeprowadzane poniżej temperatury rekrystalizacji,

—    na gorąco, przeprowadzane powyżej temperatury rekrystalizacji.