IMG203 (2)

wiadające sobie miejsca w szeregu innych funkcji. Wśród tych funkcji zmieniają miejsce tylko nie rozpoznane przybycie i roszczenia uzurpatora, które następują po walce (królewicz udaje kucharza, woziwoda — zwycięzcę), ale przed trudnymi zadaniami (w domu Iwan nie rozpoznany zamieszkał u rzemieślnika, bracia udają zdobywców). Następnie można stwierdzić, że sekwencje zawierające trudne zadania najczęściej występują jako drugie, powtórne bądź jedyne i tylko stosunkowo bardzo rzadko jako pierwsze. Jeśli bajka składa się z dwóch sekwencji, to sekwencje zawierające walkę zawsze poprzedzają sekwencje z zadaniami. Stąd wniosek, że sekwencja z B—77 stanowi typową pierwszą sekwencję, natomiast sekwencja z trudnymi zadaniami — typową drugą bądź powtórną sekwencję. Każda z osobna może istnieć samodzielnie, a łączenie sekwencji zawsze odbywa się w wymienionej kolejności. Teoretycznie, rzecz jasna, możliwe jest łączenie odwrotne, ale w takim wypadku zawsze będziemy mieli do czynienia z mechanicznym łączeniem dwu bajek.

Bajki zawierające obie pary sekwencji tworzą następujący schemat³:

AB C\ Z B — IJ JI [ 0 3 — P y O H C *

» Trzech takich bajek omawianych w tej publikacji mianowicie: nr 123, 136 IV, 171 III ze względów technicznych nie włączono do końcowego schematu

Widzimy zatem, że również w tym wypadku funkcje B—77 (bój — zwycięstwo) poprzedzają funkcje 3—P (zadanie — wykonanie). Między nimi znajdują się 0 — roszczenia uzurpatora. Te trzy przykłady nie dostarczają materiału do zastanawiania się nad tym, czy możliwe jest — przy danej kombinacji — wystąpienie prześladowania. W żadnym z rozpatrzonych przypadków prześladowanie bowiem nie występuje.

Prawdopodobnie mamy do czynienia z mechanicznym łączeniem dwóch sekwencji, tj. z pogwałceniem kanonu przez mało doświadczonych narratorów. Jest to wynikiem pewnego rozpadu klasycznej kompozycji bajkowej.

Jeśli umieścimy jeden pod drugim wszystkie schematy, w których nie występują ani walka we wszystkich jej odmianach, ani trudne zadania, to otrzymamy następujący wynik:

ABCWrZRJIinp-CnyOTHC*

Z porównania tego schematu z poprzednimi wynika, że te bajki również nie tworzą jakiejś specyficznej konstrukcji. Zmiennemu schematowi

abc\arzr ^BKⁿMinp_raixjp _y0THC.

<P3 KP J7J77/?—Cti

podporządkowane są wszystkie bajki w naszym materiale, przy czym sekwencje z B—77 rozwijają się według górnego odgałęzienia; sekwencje z 3—P — według dolnego; sekwencje zawierające obie pary opozycji — najpierw we-

185