IMGP44 (5)

6

Inne typologie sieci informacyjnych

Na obrzeżach podanej typologii funkcjonują również inne podziały. W obrębie dynamicznych sieci informacyjnych i sieci stabilnych istnieje całe bogactwo potencjalnych, szczegółowych rozwiązań organizacyjnych. Świadczy o tym następująca typologia, metodycznie wprawdzie niedoskonała (brak jednoznacznych kryteriów podziału), lecz wskazująca na praktyczne możliwości i korzyści zastosowania komunikacji sieciowej. Sieci mogą więc być: wertykalne, horyzontalne, regionalne, kapitałowe i samo-promujące¹.

W odróżnieniu od pionowego (wertykalnego) typu organizacji sieciowych, gdzie jeden węzeł dodaje wartości do produktu, i ten przechodzi dalej do następnego węzła, który dodaje mu wartości, itd. w dół łańcucha, uczestnicy sieci poziomych (horyzontalnych) mają te same kompetencje kluczowe i zdolności procesowe „w górę” i „w dół” łańcucha. Tak są zorganizowane na przykład wielkie hurtownie przemysłu tekstylnego i odzieżowego. Żeby zaspokoić w krótkim czasie zapotrzebowanie na potężną ilość ogromnie zróżnicowanych asortymentowo towarów na konkurencyjnym rynku, a jeden, nawet bardzo sprawny dostawca nie jest w stanie podołać takim zadaniom, zamówienia rozkłada się na wyselekcjonowanych konkurentów, tworząc w ten sposób system sieciowej kooperacji.

Sieci regionalne są organizowane w przemyśle odzieżowym, jubilerskim, optycznym i rolnym. Tworzą je małe, wyspecjalizowane i elastyczne firmy, współpracujące „po sąsiedzku” w łańcuchach dostaw. Najczęściej podaje się przykłady sieci w północnych Włoszech. Obecnie dysponują zaawansowanymi technologiami komunikacji i transportu.

Następna kategoria sieci — sieci kapitałowe — upowszechnia się wśród małych firm, które nie mają wystarczającej ilości kapitału, aby rozwijać nowy produkt lub prowadzić ekspansję rynkową. Połączenie w sieci sprawia, że są nie tylko w stanie wytworzyć produkt bardziej efektywnie, ale przez połączenie kapitału są zdolne do wprowadzenia na rynek nowych produktów. Jeśli działają na zasadach wspólnoty sieci dynamicznej,

określone węzły mogą się wyspecjalizować w produkcji poszczególnych Komponentów i doskonalić się we współdziałaniu i pracy „każdy dla każdego”.

Interesującym przypadkiem są także sieci samopromujące. Powstają w ten sposób, że na początku pojedyncza firma — potencjalny węzeł sieci i określonymi kompetencjami — poszukuje partnerów do współpracy. Jej „powołaniem” są sieci. Jest z góry nastawiona na uczestnictwo w organizacjach sieciowych. Jej aktywność może również doprowadzić do wykształcania się różnych organizacji sieciowych. Jako przykład podaje się American Gkspress Purchasing Card Division. Pozostaje w partnerskich związkach z możliwie największą liczbą firm.

7

Modele organizacji sieciowych według B. Hedberga

Bardzo interesujące podejście do nowoczesnych organizacji sieciowych i ich typologii prezentuje B. Hedberg, szwedzki profesor zarządzania na Uniwersytecie w Sztokholmie. Jego koncepcja — zawierająca wiele oryginalnych przemyśleń i odniesień do praktyki — powstała wyraźnie pod wpływem przedstawionej wcześniej koncepcji amerykańskich, R.E. Milesa i C.C. Snowa. Zawarta jest w pracy Virtual Organizations and Beyond. Discover Imaginary Systems*⁵.

Dynamiczne organizacje sieciowe B. Hedberg nazywa organizacjami wyobrażonymi lub wymyślonymi, aby podkreślić rolę fantazji, wyobraźni i twórczości w ich pojawianiu się. Definicja organizacji wyobrażonej sprowadza się — według B. Hedberga — do systemu, w którym aktywa, procesy i krytyczni dla „serca” (jądra) przedsiębiorstwa aktorzy istnieją i funkcjonują zarówno wewnątrz, jak i poza granicami obszaru konwencjonalnie określonego przez struktury prawne, rachunkowość, schemat organizacyjny i język używany skądinąd do opisu przedsiębiorstwa^{2 3}. W tworzeniu nowych form organizacyjnych B. Hedberg proponuje więc

257

1

Zob. P. McHugh, G. Merli, W.A. Wheeler III, Beyond Business Process Reengi-neering..., jw.

2

B Hedberg i inni, Yirtual Organizations and Beyond..., jw., s. 39-47.

3

>• Itanże. s. 13