kral

pyłów, w zależności od prędkości wiatru, wysokości komina, ciężaru właściwego i średnic cząstek pyłu w gazach wylotowych.

. Szersze ujęcie tego zagadnienia jest podane w Informatorze Projektanta Przemysłowego nr 9 (IPP 9) Kominy Przemysłowe oraz w książce W. Rosnera Zwalczanie zadymienia.

Zasadniczy wpływ nailość zanieczyszczeń ma wysokość komina i orientacyjnie można przyjąć, że największe nasilenie zanieczyszczeń powietrza w partiach przyziemnych jest odwrotnie proporcjonalne do kwadratu wysokości komina, a największe stężenie S0₂ występuje w odległości 8-f-lO wysokości komina. Poza tą strefą stężenie maleje aż do odległości równej ok. 50 wysokościom komina, a na większych odległościach zmienia się w stosunku odwrotnym do kwadratu odległości, niezależnie od wysokości komina.

Istotne znaczenie ma również temperatura spalin, gdyż wzrost temperatury

0    3° C wpływa na rozrzut spalin tak, jak podwyższenie komina o ok. 4 m.

Podobnie zastosowanie wentylatorów wyciągowych może zwiększyć prędkość wypływu spalin z komina do 30 m/s, co daje ten sam efekt, co podwyższenie komina o takąż ilość metrów.

Ilość sadzy, głównego widocznego składnika dymu, można zmniejszyć do minimum, stosując środki i sposoby, mające na celu całkowite spalanie węgla na ruszcie paleniska. Do tego konieczne jest doprowadzenie do paleniska odpowiedniej ilości powietrza, wymieszanie go z parami węglowodorów' wydobywających się z podgrzewanego węgla i zabezpieczenie odpowiednio wysokiej temperatury w palenisku. Poprawienie warunków spalania daje, poza korzyściami zdrowotnymi, również poważne oszczędności węgla jako paliwa. Oszczędności te można by określić na 10% ilości spalanego węgla, co w naszych warunkach przedstawia ilość kilku milionów' ton rocznie.

Gorzej natomiast przedstawia się sprawa wyeliminowania z dymu lotnych popiołów i dwutlenku siarki, gdyż są tu potrzebne specjalne i kosztowne urządzenia, które mogą w dużym stopniu zmniejszyć ilość tych zanieczyszczeń, ale nie są w stanie usunąć ich całkowicie. Toteż takie urządzenia mogą być stosowane jedynie przy dużych paleniskach, co powinno skłaniać do centralizacji drobnych, mniejszych palenisk.

Dwutlenek siarki jest najbardziej szkodliwym składnikiem dymu, w którym cząstki sadzy są nosicielami S0₂. Należy więc przede wszystkim dążyć,fl© bezdymnego spalania, koordynując należycie rodzaj pahwa z urządzeniem palenisk

1    sposobem spalania.

Zasadnicze znaczenie ma tutaj umiejętność palenia, oparta na znajomości i rozumieniu procesu spalania. Tymczasem niewielu palaczy jest odpowiednio przygotowanych do należytej obsługi palenisk, co daje fatalne skutki zadymiania i marnotrawstwa paliwa.

Również lepszemu, a tym samym bezdymnemu spalaniu, służą różnego rodzaju wstawki i urządzenia wmontowane za paleniskiem do kanału spalinowego, urządzenia do mechanicznego zarzucania węgla na ruszt, stosowanie tzw. paliw bezdymnych i in. Są to zagadnienia niezmiernie ważne, ciekawe i niewątpliwie mające związek z budową kominów przemysłowych, ale z uwagi na to, że wkraczają w specjalizację techniki cieplnej, należy odesłać zainteresowanych do odpowiedniej lektury, jak np. W. Rosner Zwalczanie zadymienia, G.W. Sze-lejchowskij Zadymlenije gorodow lub Cz. Kłoś Kominy.

Naturalnym filtrem dla powietrza są lasy i one odgrywają poważną rolę w oczyszczaniu powietrza z jego spalinowych zanieczyszczeń. Powierzchnia 1 ha lasu liściastego może zatrzymać ok. 701 pyłu, który następnie zostaje spłukany przez deszcz. Zatem zadrzewianie okolic przemysłowych powinno być jak najszerzej stosowane.

Oprócz poprzednio podanych sposobów, mających na celu zmniejszenie zadymienia lub jego szkodliwości, stosuje się jeszcze specjalne urządzenia do odpylania i odsiarczania spalin. Instalacje takie, jakkolwiek kosztowne, są niewątpliwie korzystne dla bliższego i dalszego otoczenia zakładu przemysłowego, tym bardziej, że istnieje również możliwość odpowiedniego wykorzystania wychwytywanych ze spalin materiałów.

Omawiane urządzenia¹ oparte są na działaniu mechanicznym, elektrycznym lub dźwiękowym, mają różną sprawność działania, a ich przydatność jest uzależniona od wielkości pyłów zawartych w spalinach.

Stosunkowo najtańsze i najprostsze są urządzenia odpylające mechanicznie, oparte zwykle na zasadzie grawitacji lub siły odśrodkowej; mogą również działać na zasadzie filtrowania spalin na sucho lub na mokro.

Odpylacze grawitacyjne są wyposażone w tzw. komory uspokajające, o zwiększonym przekroju w stosunku do kanału spalinowego, wskutek czego maleje znacznie szybkość przepływu spalin (zwykle poniżej 3 m/s), powodując wytrącanie pod wpływem siły ciężkości cząstek pyłów, ale tylko większych, tj. od ok. 40 p, a raczej od 150 u. Stosując zmianę kierunku przepływu gazów, mcżna poprawić sprawność urządzenia, która jest niewielka. Z mvagi na trudności z wychwytywaniem mniejszych pyłków i niską sprawmość, urządzenia tego typu są u nas raczej mało stosowane.

Natomiast częstsze zastosowanie znalazły u nas odpylacze, działające na zasadzie siły odśrodkowej, która wyrzuca cząstki stałe, z przepływających z dużą prędkaśatą spalin,' do lejów zsypowych. Tego rodzaju urządzenia odpylające są u nas produkowane pod nazwą tajfunów lub cyklonów. Mogą to być cyklony pojedyncze lub większe zespoły małych cyklonów, tzw. multicyklony.

Zastosowanie cyklonów wymaga wzmocnienia ciągu przez wentylator, by uzyskać odpowiednią prędkość spalin (104-25 m/s — zwykle ok. 15 m/s).

Cyklony wychwytują pyły większe od 50 p stosunkowo dobrze, najlepiej — pyły większe od 100 p, ale sprawmość ich funkcjonowania w zakresie małych

1

PN-70/M-52000 Instalacje odpylające. Nazwy, określenia, podział.

2 — EJementy budownictwa...