Kwas zas1295

3. Znaczenie kliniczne

a. Zakwaszenie kwasami różnymi od ll('l

(ł) Kwasy organiczne zwiększają lukę anionową. W tym przypadku utrata (neutralizacja) jonów HCOj" nie jeat kompensowana pwz rutynowo nieoznaczone aniony kwasów nielotnych, takich Jak kwas mlekowy czy ketokwaay. Tak więc luka anionowa zwiększa się we wszystkich przypadkach kwasicy metabolicznej z wyjątkiem kwasicy wywołanej hlperchloremlą. Kwas, który gromadzi się w przestrzeni zewnątrzkornórkowej, zostaje szybko {buforowany przez jony HC0₃'. Jeżeli jest to MCI, to

HCI + NaHC0₃ J2 NaCI i H_aC0₃.

Wynikiem netto takiej reakcji jeat zastąpienie zewnątrzkomórkowych jonów HCOj' jonami Cl'. Ich wymiana zachodzi w relacji millekwiwalent na miliekwi-walent Luka anionowa nie ulega zmianie w kwasicy wywołanej kwasem HCI, ponieważ suma stęźeii jonów CL i HCO. pozostaje Stała,

(2) Zmniejszenie [HC0₃"j w osoczu jest równoważne ze zwiększeniem luki anionowej (zob. ryc. 38-3). Zwiękazenie luki anionowej zazwyczaj oznacza nadmiar jonów H* pochodzących z kwasów nielotnych. Niezależnie od rozmiaru luki anionowej przyczyną kwasicy Jest zawsze retencja jonów H‘, a nie jakiegoś określonego anionu.

(a)    Zwiększenie luki anionowej związanej z nadmiarem jonów H* pochodzących z kwasów nielotnych towarzyszy kwasicy metabolicznej. Przyczyną zwiększenia luki anionowej może byd także kompensacyjne zwiększenie wytwarzania kwasu mlekowego w odpowiedzi na nlkalozę oddechową wskutek aktywności glikolizy na etapie fosfofruktokinazy.

(b)    W kwasicy oddechowej luka anionowa tlę nie zwiększa, ponieważ jony H* pochodzą z puli kwasu H₂C0₃, a nie z kwasów nielotnych.

b.    Luka anionowa zwiększa się w takich stanach chorobowych, jak ketokwasi-ca cukrzycowa lub poalkoholowa, kwaalca intoksykncyjna lub kwasica wywołana kwasem mlekowym czy niewydolnością nerek.

c.    Kwasica metaboliczna, której nie towurzyszy zwiększenie luki anionowej, charakteryzuje się wysokim stężeniem Jonów Cl w osoczu i występuje w przypadkach biegunki, drenażu trzustki, zespolenia moczowodowo-eaiczego; leczenia acetazolamidem, chlorkiem amonu lub chlorowodorkiem argininy oraz w kwasicy nerkowej lub - rzadziej - w przypadku dożylnej hlperalłmentacjl.

d.    Podwyższenie luki anionowej obserwuje się także w przypadkach zasadowicy metabolicznej w następstwie zwiększenia ujemnego ładunku albumin. Wówczas pH oddala się od punktu izoelektrycznego albumin wynoszącego 5,4.

C. | Luka osmotyczna

1.    Definicja. Termin „luka osmotyczna” dotyczy rozbieżności pomiędzy mierzoną i wyliczoną osmolalnością osocza.

2.    Znaczenie kliniczne. Pomiar luki osmotycznej jest dośd dobrą metodą przeglądową w różnych zatruciach. Kwasica metaboliczna innego pochodzenia nie ma wpływu na lukę osmotyczna, ponieważ kwas wytwarzany w procesach metabolicznych powoduje zastąpienie jonu HC0₃ innym anionem, zaś IIC0₃ jest usuwany jako CO,.