Laboratorium materiałoznawstwa0

120

ków szkła o różnym współczynniku dyspersji, tzn.o różnej zdolności rozszczepiającej. Nie można uzyskać pełnej kompensacji błędów aberacji chromatycznej. Najczęściej stosuje się taką korekcję, że ogniskowe dwóch rodzajów fal pokrywają się ze sobą. Taki układ optyczny nazywa się achromątyoznym.

Obiektywy mikroskopów są zwykle korygowane na światło niebieskie i czerwone, posiadające graniczne długości fal w zakresie części widma świetlnego o najlepszej widzialności. Istnieją obiektywy achromatyczne fluorytowe z wbudowanymi soczewkami z fluorytu, który zwiększa możliwość usuwania aberacji chromatycznej.

Układ optyczny skorygowany dla trzech barw nazywa się apochromatycznym.

\

^Zdolnością rozpoznawczą lub rozdzielczą obiektywu nazywa się najmniejszą odległość między dwoma krawędziami badanego elementu obrazu, którą można przy pomooy danego obiektywu wyraźnie zaobserwować. Wielkość tę oznacza się literą i jest ona zależna od długości fali użytego światła X oraz od tzw. numerycznej _taperturyjk, która jest wielkością charakterystyczną dla danego obiektywu. Numeryczna apertura, zwana też rozwartością optyczną obiektywu, wyraża się wzorem:

A = n sin-^y-J

gdzie: n - współczynnik załamania światła w ośrodku dzielącym obiektyw od szlifu, ot - kąt wierzchołkowy stożka świetlnego wychodzącego z czołowej soczewki obiektywu zwany kątem rozwarcia obiektywu (rys. A-.19).

Zależność między zdolnością rozpoznawczą, długością fali świetlnej i numeryczną aperturą ujmuje następujący wzór:

f

2,

A a po podstawieniu wzoru na numeryczną aperturę:

f---- •

n sin ^

Z tego wzoru widać, że zdolność rozpoznawcza jest tym lepsza im jest:    _t

1.    mniejsza długość fali świetlnej

2.    większy współczynnik załamania światła

3- większy kąt rozwarcia obiektywu, zsleżny od średnicy czołowej soczewki i długości ogniskowej obiektywu.

Długość widzialnych fal świetlnych od fioletu do czerwieni mieści się w granicach 3800*7800 1 (1 1 = 1 . 10~⁸ cm).

Wartość współczynnika załamania światła dla powietrza wynosi 1, a dla cieczy jest większa i np. dla olejku cedrowego wynosi 1,515. Najwyższa osiągalna praktycznie wartość kąta rozwarcia obiektywu wynosi około 150°. Dlatego dla obiektywów suchych osiągalna maksymalna wartość A = 0,95« a dla obiektywów imersyjnych z użytym olejkiem ce- _{Ry8> 4}._{19#Kąt rozwer}. drowym, wprowadzonym między obiek-    cia obiektywu

tyw a szlif, maksymalna wartość A = 1,4-. Na obiektywach zawsze jest wypisana wartość A, a poza tym podaje się: a) rodzaj obiektywu (achromatyczny, apochromatyczny, imersyjny), b) powiększenie obiektywu, c) odległość ogniskową, d) długość tubusa, do jakiego jest obiektyw dostosowany.

Powiększenie obiektywu oblicza się ze wzoru: