LastScan3 (12)

zespołu. Te konkretne sytuacje kształtują formy społecznie akceptowanych zachowań, wzbudzają korzystne społecznie zainteresowania, uczą współżycia i współdziałania.

Funkcja kształcąca rekreacji i turystyki

Przy założeniu, że kształcenie jest częścią składową wychowania w jego szerokim znaczeniu, kształcąca funkcja rekreacji i turystyki w szkole mieści się w jej funkcji wychowawczej. Uczeń, zdobywając w toku działania rekreacyjnego i turystycznego obycie i orientację w otaczającej go rzeczywistości społecznej, kulturowej i przyrodniczej, przyswaja sobie także umiejętności oraz nawyki, które może wykorzystać praktycznie.

W działaniu rekreacyjnym i turystycznym ma miejsce przekaz określonych zasobów wiadomości i umiejętności. Ponieważ przekaz ten dzieje się zawsze poza ławką szkolną, spośród innych form przekazu wyróżniają go: brak sformalizowania, werbalizmu, zachowawczości, mechanicznego uczenia się na pamięć. Jego wartości upatruje się w bezpośredniości, naturalności, zintegrowaniu, twórczym myśleniu i radosnym przeżywaniu (Denek 1994, 1995). Zazwyczaj przekaz ten odbywa się w miłej atmosferze, co czyni go spontanicznym, przyjemnym, żywym, interesującym i łatwiejszym w odbiorze (Denek 1997).

Główne zadanie nowoczesnego kształcenia w szkole polega na przedstawieniu uczniom naukowego obrazu świata społecznego oraz przyrodniczego i ukazaniu roli człowieka w tym świecie. Jednąz ważnych dróg prowadzących do realizacji tych założeń jest czynny udział w kształtowaniu rzeczywistości. Bezpośrednie zetknięcie z różnorodnymi formami dóbr materialnych i kulturalnych, wpływ tych dóbr na postępowanie uczniów zmusza do porównania wiedzy nabytej w szkole (zewnętrznej) z własnymi doświadczeniami życiowymi. Młodzi ludzie na turystycznym szlaku czy na boisku w plenerze, tj. w zmienionym środowisku przyrodniczym, kulturowym i społecznym, muszą dostosować się do nowych warunków, muszą poznawać nowe dobra, korzystać z nich i posługiwać się nimi. Tą drogą zdobywają różne wiadomości teoretyczne i umiejętności praktyczne. Takie kształcenie przez określone sytuacje życiowe można nazwać nieformalnym i może dlatego starania szkoły zmierzające do ożywienia tej pozalekcyjnej aktywności intelektualnej uczniów są niewystarczające.

Funkcja kształcąca turystyki będzie w szkole realizowana wówczas, gdy:

-    program poznawczy będzie dostosowany do poziomu wiedzy i zainteresowań uczniów,

-    uczn iowie zetknąsię z konkretną pracą ludzką i przeprowadząjej obserwację,

-    uczniowie włączeni zostanądo aktywnej zespołowej działalności na rzecz swojego środowiska, własnych potrzeb,

-    uczniowie nabędą określonych umiejętności ruchowych i rozwiną swoją sprawność fizyczną.

Poznawanie różnych elementów otaczającej rzeczywistości dzięki rekreacji i turystyce, tzn. na drodze bezpośredniej obserwacji, doświadczania i samokształcenia, daje dobre możliwości konfrontacji wiedzy ogólnej oraz specjalistycznej z konkretnym obrazem tej rzeczywistości. Konfrontacja wiedzy przekazywanej przez nauczycieli, zdobytej dzięk i podręcznikom z praktycznym doświadczeniem uczniów jest formą weryfikacji tej wiedzy. Silne przeżycia rekreacyjne i turystyczne sprawiają że poznawane przez uczniów fakty są szczególnie przyswajane, rozumiane, zapamiętywane i utrwalane. W rekreacji i turystyce uczeń odkrywa nieznane mu wartości intelektualne, może też obudzić w sobie nowe zainteresowania i zamiłowania.

Rozważając zagadnienie kształcącej funkcji rekreacji i turystyki, warto również zwrócić uwagę na jej znaczenie dla samodoskonalenia świadomości uczniów w zakresie porozumienia wewnątrzpoko lerriowego. Uczniowie odkrywają że mimo zewnętrznych różnic istnieje w nich wiele cech wspólnych, pozwalających na zrozumienie się oraz współdziałanie.

Funkcja wypoczynkowa rekreacji i turystyki w szkole

Rekreacja i turystyka są powszechnymi formami wypoczynku ucznia od nauki i innych obowiązków. Są też czynnikami obrony przed ujemnymi dla niego skutkami współczesnej cywilizacji. Rekreacja i turystyka same w sobie sprawiają przyjemność i są źródłem radości życia. Bez wypoczynku dziecko nie może uczyć się efektywnie. Mimo że postęp technologiczny sprawia, że czynność uczenia się staje się z dnia na dzień łatwiejsza, to jednak coraz bardziej angażuje ona młodego człowieka i wyczerpujejego siły psychiczne, zmniejszając odporność. Uczestnictwo w rekreacji i turystyce wprowadza w świat uzależnienia od aktywnego wypoczynku.

Funkcja zdrowotna rekreacji i turystyki

Pełna efektywność wypoczynkowej funkcji rekreacji i turystyki daje się urzeczywistniać w połączeniu z ich funkcją zdrowotną. Mając wspólne pochodzenie, funkcje te w odpowiednich warunkach sądla uczniów nośnikiem ogromnych korzyści jednostkowych i społecznych.

Funkcja zdrowotna rekreacji i turystyki w warunkach szkolnych polega na pobudzaniu i ułatwianiu rozwoju fizycznego uczniów przez właściwe dawkowanie i dobór form ruchu. Ruch w tym wypadku ma charakter utylitarny i wszechstronny, oddziałujący na wszystkie układy organizmu: mięśniowo-kostny, narządów wewnętrznych oraz nerwowy. Rekreacja i turystyka są regulatorami napięć energetycznych wywołanych codziennym biorytmem, to jest wpływem rytmu życia na psychofizyczny ustrój ucznia, są czynnikiem wyzwalającym energię, która w codziennym rytmie życia szkolnego nie znajduje ujścia (potrzeba ruchu, rozrywki, nowych wrażeń itp.).

35