lichtarski (42)

84 1 Formy prawao oryanL-icyjoc prreJi^biorstw i ich prarfretakunto

Wicie spośród istniejących w Polsce spółdzielni nic ma wymienionych cech Spora ich część powstała (i funkcjonuje) jako forma zastępcza prywatnych spółek handlowych, prowadząc działalność gospodarczą nastawioną głównie na zysk; z drugiej strony ich funkcjonowanie w warunkach gospodarki socjalistycznej doprowadziło do sytuacji, że własność w znacznej większości spółdzielni jest bez-podmiotowa, co wynika ze zwykle znikomego funduszu udziałowego spółdzielcy w całym jej majątku.

Literatura

[1]    Kodeks cywilny t komentarzem. Pod redakcją 1. WinUrza. Winawi: Wydawnictwo Prawnicze 1989.

[2]    Kodeks handlowy. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze 1988.

[3]    Uuawa z 25 wrzelnlo 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych. Tekst jednolity. Dz.U. 1991 nr 18. poz 80.

[4]    Uuawa z 25 wrzeinia 1981 r. o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego. DłU. 1981 nr 24, poz. 123.

[5]    Wiśniewski A.: Prawo o spółkach Wunswi: Poltest - T. I i 2 - 1990; T. 3 - 1993.

[6]    Zarys prawa spółek. Pod redakcją R. Skubisza Lublin: LWP 1992

3.3 / Problem wyboru formy prowadzenia działalności gospodarczej

Przedstawione wcześniej formy istnienia przedsiębiorstw stają się często alternatywne przy danych rozmiarach i rodzaju działalności gospodarczej. Alternatywność, o której mowa, występuje w mniejszym lub większym zakresie w obrębie każdej z form własności, co przedstawiono poglądowo na rys. 3. Trzeba tez wspomnieć, że w określonych sytuacjach alternatywność form prawno-organiza-cyjoych może się wiązać z alternatywnością samych form własności

Problem wyboru formy prowadzenia działalności gospodarczej występuje tak w momencie zakładania nowego przedsiębiorstwa, jak i w różnych fazach jego rozwoju. Wzrost przedsiębiorstwa może powodować bądź niemożność, bądź nieefektywność funkcjonowania (i dalszego rozwoju) w ramach formy wybranej przy zakładaniu przedsiębiorstwa, co powoduje konieczność okresowego badania dalszej jej przydatności. •

Za podstawowe kryteria, które powinny być uwzględnione przy wyborze formy prawno-organizacyjnej prowadzenia działalności gospodarczej, uważa się z reguły [l, s. 147-158; 3, a. 58-61]: wymagania założycielskie, zakres odpowiedzialności majątkowej i ryzyka kapitałowego, możliwości finansowania działalności, zakres kierowania i kontroli firmy oraz obciążenia podatkowe

Jednostka organizacyjna bez osobowofca prawnej (np. zakład budietowy) -

Przedsiębiorstwo spółdzielcze -

Przedsiębiorstwo pan»twowe -

Spółka akcyjna    -

Spółka z o.o    -

Spółka komandytowa    -

Spółka jawna    -

Spółka cywtbu    -

Przedsiębiorstwo jednoosobowe-

* - . 2 „

	pry-	komu-	pań-	nue-
	wat-	ul-	stwo-	ua-
	na	na	wa	na
	forma własności

Rya 3. Alternatywność form prowadzenia duałalnoid gospodarczej

Oprócz tego w konkretnych przypadkach mogą występować dalsze, jak np. problem dziedziczenia, zakres możliwości upłynniania udziałów w przedsiębiorstwie, trwałość formy prawno-organizacyjnej itp.

Charakterystykę większości z wymienionych kryteriów wyboru przedstawiono wcześniej przy omawianiu poszczególnych form prawno-organizacyjnych. W tym miejscu ujmiemy je zatem jedynie syntetycznie.

Elementami wymagań założycielskich, na które należy zwrócić uwagę, są np.: przymus prawny (bądź jego brak) zawarcia umowy notarialnej; uwidocznienie przedsiębiorstwa jedynie w ewidencji działalności gospodarczej bądź leż w rejestrze przedsiębiorstw (rejestrze handlowym), co wiąże się z wysokością kosztów założycielskich; konieczność (bądź jej brak) ujawnienia w nazwie przedsiębiorstwa nazwiska (nazw isk) przcdsiębiorcy(ów); konieczność spełnienia wymagań dotyczących liczby wspólników (spółka akcyjna, spółdzielnia) i wielkości wkładów kapitałowych (spółka akcyjna, spółka z o.o.) oraz obowiązek publicznego ujawniania wyników działalności (spółka akcyjna).

Istotnym czynnikiem wyboru są powiązane z sobą: zakres odpowiedzialności majątkowej za zobowiązania przedsiębiorstwa i ryzyko kapitałowe uczestnika przedsięw zięcia. Nie ograniczony zakres odpowiedzialności, rozciągający się także na majątek osobisty przcdsiębiorcy(ów), oznacza równocześnie nic ograniczone ryzyko kapitałowe (przedsiębiorstwo jednoosobowe, spółki osobowe z wyjątkiem komandytariuszy w spółkach komandytowych) W sytuacji, w której obowiązuje odpowiedzialność tylko do wysokości majątku przedsiębiorstwa (spółki kapila-