lichtarski (91)

182 5. Organizacji i MnyjiAnn * pncdnębiontołc

fj6Mr [Kil]}

Rys. 10 Otoczenie przcdiitbiorstwa — model opisowy

otoczenia w czasie, głównie ze względu na przyspieszenie tempa postępu technicznego. Zmiany współcześnie zachodzące w otoczeniu zewnętrznym tak się komplikują, że mówi się o nieciągłości procesów i nieprzewidywalności zjawisk, co powoduje, że wzrasta ryzyko i niepewność działalności przedsiębiorstwa. Jeden z ekonomistów amerykańskich, H.L AnsofT, wprowadził pojęcie otoczenia tur-bulcntnego, a więc burzliwego, w którym zmiany mają charakter nieuporządkowany, chaotyczny, wielokierunkowy i wielopoziomowy [2].

W takim otoczeniu występują więc sytuacje sprzyjające funkcjonowaniu i rozwojowi przedsiębiorstwa oraz sytuacje stanowiące dlań zagrożenie. Zarządzający przedsiębiorstwem muszą wykazać się w związku z tym umiejętnością przewidywania zmian, dużą wiedzą, pozwalającą wykorzystać informacje płynące z otoczenia, a także pomysłowością w zakresie ustalania celów i sposobów ich realizacji Są to problemy bardzo istotne dla każdego przedsiębiorstwa, bez względu na jego wielkość, jest jednak oczywiste, że w rozbudowanej firmie, zatrudniającej setki czy tysiące osób, sposób zarządzania jest bardziej złożony.

5.1.2. Istota zarządzania przedsiębiorstwem

Zarówno w teorii, jak i praktyce istnieje wiele definicji zarządzania, wśród których można ustalić co najmniej dwa podejścia [7, s. 30 i n.; 20, s. 18]:

—    instytucjonalne oraz

—    funkcjonalne.

/Narządzanie pojmowane instytucjonalnie oznacza grupę osób, której powierzono w przedsiębiorstwie uprawnienia do wydawania poleceń.

Podejście funkcjonalne oznacza natomiast czynności (funkcje) mające na celu kierowanie wszystkimi działaniami niezbędnymi do realizacji zadań przedsiębiorstwa, które muszą być zrealizowane, jeśli chce ono osiągnąć swoje cele. W praktyce te dwa podejścia występują nierozłącznie.

Zarządzanie przedsiębiorstwem będziemy zatem rozumieli jako: celowe podejmowanie przez odpowiednie osoby (organy i kadrę kierowniczą) decyzji prowadzących — dzięki wykorzystaniu posiadanych zasobów - do osiągania założonych celów lub też celowe dysponowanie zasobami, a ściślej: ustalanie celów i powodowanie, aby były one osiągnięte¹*.

Zarządzać można zasobami:

—    rzeczowymi,

—    ludzkimi,

—    informacyjnymi,

—    finansowymi

Zasoby te są niezbędne do prowadzenia działalności przedsiębiorstwa, w ramach której można wydzielić określone funkcje organiczne, zaleznc od rodzaju prowadzonej działalności¹³. Najogólniej w przedsiębiorstwie występują: zaopatrzenie, działalność podstawowa (produkcja w przedsiębiorstwie produkcyjnym, świadczenie usług w przedsiębiorstwie usługowym, sprzedaż towarów w przedsiębiorstwie handlowym), zbyt, zatrudnienie, transport, finansowanie działalności itd.

¹⁴ Dla odróżnienia; kierowanie to „działanie’ zwierzchnika zmierzające do (powodowania określonego zachowania uę osoby podporządkowanej. Pojęcie zarządzania jest pojęciem szerszym niż kierowanie, obejmuje wszystkie zasoby, jakimi człowiek posługuje się w realizacji cel o w (kierowanie dotyczy jedynie ludzi).

'* W zakżnofci od przyjętej zasady podziału można wyróżnić funkcje rozmaitego rodzaju. Szerzej zob. podrozdział 4J.