JJ03 (2)

Dział Naukowo-Techniczny

Rys. 24. Konstrukcje składane

Innym, nowoczesnym rozwiązaniem są konstrukcje składane (z ang. deployable), dostarczane na plac budowy w płaskich pakietach, w celu zapewnienia minimalnej objętości w czasie transportu (rys. 24) [22], Są to ustroje konstrukcyjne, w których połączenia większości elementów konstrukcyjnych w jeden nierozerwalny zespół pozwalają istotnie zwiększyć objętość obiektu przez transformację kształtu. Pozwala to na łatwy i wielokrotny ich montaż.

Najmłodszą grupę przekryć stalowych stanowią ruchome konstrukcje dachowe (z ang. retractable), których fragmenty można przemieszczać po prowadnicach (przesuwać lub obracać - rys. 25). Konstrukcje te są wykorzystywane jako dachy obiektów sportowych, rekreacyjnych i hal. Korzystny klimat w tego typu obiektach zachowany jest niezależnie od zewnętrznych warunków otoczenia. Z uwagi na aktualne potrzeby rozwoju społecznego i modelu życia, przekrycia ruchome obiektów o dużej rozpiętości zrealizowane zostały w wielu rozwiniętych krajach świata [34],

Powłokowe konstrukcje z blach są obok budynków naj-

Rys. 26. Zbiornik stalowy    ^licznieJ spuentowaną grupą

stalowych ustrojów nośnych. Należą do nich przede wszystkim zbiorniki (rys. 26) i komory fermentacyjne. Rozwój tych konstrukcji w XX w. dotyczył przede wszystkim realizacji obiektów o coraz większej pojemności, obecnie sięgającej 100 tys. m3 w zbiornikach na paliwa, a także dotyczył stoso-

Rys. 25. Ruchome przekrycie obiektu sportowego

(V nmiio:

‘    ¹    stalowe

Rys. 27. Komora fermentacyjna

wania nowych form konstrukcyjnych spełniających podwyższone wymagania technologiczne i ekologiczne (dachy pływające, podwójny płaszcz i dno w zbiornikach na paliwa, dwukrzywiznowe powłoki obrotowe w komorach fermentacyjnych - rys. 27) [12]. W tej grupie rozwiązań należy wymienić również silosy, zasobniki, galerie powłokowe, a także kominy i wieżowe konstrukcje powłokowe.

Wśród budowli inżynierskich, w których wyrobom stalowym stawia się najwyższe wymagania niezawodności są morskie platformy wiertnicze, sięgające głębokości 300 m. Wyzwaniem dla projektantów tych konstrukcji są trudności w zakresie analizy statycznej i dynamicznej, kształtowania węzłów, doboru stali i wymiarowania. Opanowanie zagadnień prefabrykacji, transportu i montażu dużych segmentów platform jest jednym z największych sukcesów myśli technicznej XX wieku. Rozwój tych konstrukcji idzie w kierunku sięgania do coraz większych głębokości i uzyskiwania coraz większej niezawodności w granicach narzuconych opłacalnością wydobycia. Duża niezawodność platform morskich wymagana jest z uwagi na znacznie większe skutki ekologiczne ich katastrof w porównaniu z wystąpieniem awarii naziemnych szybów wiertniczych.

Wśród naziemnych konstrukcji inżynierskich kratowe słupy linii energetycznych oraz telekomunikacyjne wieże i maszty należą do obiektów, których liczba stale się powiększa. W początkowym okresie rozwoju radia, a później telewizji, istniała potrzeba budowy wysokich masztów przekaźnikowych, obejmujących swym zasięgiem duże obszary. Rozwój telefonii komórkowej i łączności satelitarnej zwiększa zapotrzebowanie na mniejsze obiekty typu wieżowego. Problemem staje się raczej stworzenie sieci mniejszych obiektów tak, aby z każdego punktu ziemi była możliwa łączność satelitarna. W przypadku zastępowania wysokich

S(52)

Grudzień 2001

40