medsadowa9

9.5.1. Faza wchłaniania (resorpcyjna)

W fazie wchłaniania stężenie alkoholu we krwi szybko narasta, gdyż dopływ alkoholu do krwiobiegu przeważa nad rozpoczynającą się eliminacją. Wysokość stężenia szczytowego zależy od ilości wypitego alkoholu. W warunkach doświadczalnych faza resorpcyjna trwa od 30 minut do 1,5 godziny. W ciągu 30 minut resorbuje się 58% alkoholu, po upływie godziny 88%, a po 1,5 godziny 93%.

9.5.2. Faza równowagi stężeń

Faza ta tryzą krótkp — od 5 do 20 minut. Jejjwyrazem jest sp wyrażone w obszarze szczytu (wspomniane plateau Grehanta). Faza ta może by£ zakończona ostrym, krótkotrwałym spadkiem dyfuzyjnym.

9.5.3. Faza eliminacji (poresorpcyjna)

Faza ta przebiega prawie prostolinijnie, ujawniając względnie jednakowe spadki stężeń w poszczególnych odcinkach czasu. Nadal jednak jest dyskutowana zmienną szybkość wydalania alkoholu w zależności od wielkości stężeń. Zjawisko to, wyrażone funkcją wykładniczą (krzywa asymptotyczna), praktycznie jest uchwytne dopiero w końcowej fazie eliminacji. To samo zjawisko „zakrzywienia" poresorpcyjnego obejmuje jednak również zakres większych stężeń alkoholu, co może być związane z uruchomieniem dodatkowych mechanizmów detoksykacyj-nych. Wyraźną i istotną zmianę przebiegu krzywej powoduje natomiast rozdzielenie dawek alkoholu i spożycie ich w różnych odstępach czasu. Taki model picia często spotyka się w praktyce. Addycja dawek prowadzi do wytworzenia tzw. kr z y we j kumulacyjnej, będącej wypadkową procesów resorpćji i spalania. Czynniki/które kształtująlcrzywą, można podzielić na trzy grupy:

a)    zewnętrzne, związane ze sposobem i jakością picia,

b)    zależne od zjawiska resorpćji z przewodu pokarmowego,

c)    wewnętrzne, związane ze zjawiskami rozmieszczenia alkoholu w organizmie, a także wynikłe z metabolizmu samego alkoholu.

Do najważniejszych czynników wpływających na przebieg krzywej alkoholowej należą ilość i stężenie napoju, a także przebieg resorpćji z przewodu pokarmowego. Ma ogól napoje o większych stężeniach powodują skrócenie fazy resorpćji i ostry szczyt krzywej. W przypadku napojów niskoprocentowych występuje przedłużenie resorpćji i spłaszczenie krzywej. Duże i zasadnicze różnice powstają pomiędzy „krzywą na czczo" i „krzywą po jedzeniu". Krzywa alkoholowa na czpzo zbliża się do modelu idealnego. Po jedzeniu występuje wyraźne obniżenie i liczne deformacje, przede wszystkim w fazie resorpcyjnej, która może się wydłużyć do 2 i więcej godzin. Również w okresie eliminacji spotyka się obniżenie i deformację.

9.6. Eliminacja i metabolizm alkoholu

Alkohol w małych ilościach fok, 2%) spożyty z napojami, wydala się z moczem, minimalnie z potem i w 5% z powietrzem wydechowym. Wydalanie to )c«l zgodne z prawami fizycznymi dyfuzji. Ponad 90% alkoholu ulega utlenianiu w odpowied-

220    --    -i

UuodU^ikl fiO —    *    ~..... 3

I

nich iiklmUili enzymatycznych. Przyjmuje się, że spadek stężeń w okresie eliminacji, a więc po zakończeniu resorpćji, ma przebiec) względnie regularny Zakładając, iż da się on określić matematycznie równaniem najmniejszych kwa dratów, Widmark wprowadził pojęcie współczynnika eliminacji |t, Jnk<> wartości odpowiadającej stałej kierunkowej. Wartość współczynnika repre/rnlu|e zatem spadek stężeń alkoholu we krwi w jednostce czasu. W praktyce stosuje się zmodyfikowany współczynnik godzinowy (P₆₀), który przeciętnie kształtuje »!«,’ w granicach 0,10—0,20%o, czyli mg/g. W zakresie zmienności indywidualnej nio/e się on kształtować szerzej, nawet w granicach 0,07—0,28 mg/g.    ¹

Współczynnik eliminacji obejmuje całość procesów wydalania alkoholu, ij utlenianie metaboliczne, wydalanie z moczem, z powietrzem wydychanym i z po tern. Wartość współczynnika można również wyrazić wagowo w gramach wydalonego alkoholu na 1 kg masy ciała na 1 godzinę (g/kg/h). Średnio tak wyrażony współczynnik wynosi 0.KŁ—-0.12 g/kg/h..Oznacza to przykładowo, że organizm mężczyzny o masie ciała 70 kg eliminuje 7—8-4. g czystego 100% alkoholu iki godzinę, co w przybliżeniu odpowiada kieliszkowi 20—wódki.

oJcJtrAjuj « U/D' au c \

9.6.1. Układy enzymatyczne w procesie , j utleniania alkoholu    '

Cłł*- CM_A0tt Ł Clio--5 CX_b-CCCHj^ '

Podstawowym enzymem biorącym udział w utlenianiu alkoholu jest dehydro geną?a alkoholowa (ADH). W obecności NAD, który spełnia rolę c$c£|$Włta wodoru, następuje utlenienie (odwodomienie) alkoholu etylowego do aldehydu octowego. Ten z kolei utlenia się w obecności dehydrogenazy aldehydowe! do kwasu octowego. To drugie stadium utleniania przebiega bardzo szybko, nie aldehyd octowy jest związkiem bardzo aktywnym chemicznie i jego część podlei pi innym reakcjom chemicznym. Aldehydowi octowemu przypisuje się dużą toksyn ność, a nawet istotne znaczenie w powstawaniu choroby alkoholowej.

Za główną przyczynę ograniczenia szybkości utleniania alkoholu w przybliżeniu do wartości p₆₀ uważa się brak podaży NAD, a ściślej trudności odwodomienIn zredukowanego NADH. Podczas powstania większych stężeń alkoholu w organ!/ mie obok ADH włącza się do procesu spalania układ mikrosomalny (MEON) — Microsomal Ethanol Oxidation System. Układ ten może się indukować, to znaczy, że w przypadku częstej konsumpcji alkoholu system MEOS rozwija Się, co wzmaga spalanie alkoholu. Przyjmuje się również możliwość odgrywania pewno) roli przez katalazę w utlenianiu alkoholu.

GauxlujOG.a o-i odrłodotOKOD-tu K/r&d

—ogflra<ui« s^ii. uIUju oJJó

9.7. Działanie na organizm

Rozróżniamy działanie ostre i przewlekłe. Ostre występujące po wypiciu jednorazowej większej dawki alkoholu lub w krótkich odstępach czasu. Działanie przewlekłe ujawnia się po spożywaniu alkoholu pizez dłuższy czas, mierzony miesiącami i latami, aż do wywołania organicznych skutków w narządach, tj. zmian uszkadzających o.u.n., zmian w wątrobie, przewodzie pokarmowym, a także w innych narządach (zespół uzależnienia).

Dawka śmiertelna alkoholu bywa bardzo zróżnicowana indywidualnie i może zależeć od czynników kondycyjnych i konstytucjonalnych, które bywają zmienne W szerokich granicach przyjmuje się, iż dawka śmiertelna mieści się w przedziale 3 fi g/kg masy ciała. Dzieci wykazują szczególną wrażliwość im toksyczne